Türkiye Komünist Partisi Merkez Komite üyesi Alpaslan Savaş 1 Mayıs’ın tarihi manasını ve bugünkü kıymetini vurgulayan bir yazı kaleme aldı.
soL Haber Portalı’nda “1 Mayıs’a övgü” başlığıyla yayımlanan yazı şu biçimde:
1 Mayıs, insanoğlunun kendini söz etmek için belirlediği ayırt edici günler ortasında emsalsiz en çarpıcı olanıdır. Marksist tarihçi ve muharrir Eric Hobsbawm 1 Mayıs’ın ayırt edici niteliğini şöyleki anlatıyor:
“Gerçekte 1 Mayıs’ın elde ettiği fazlaca büyük muvaffakiyetin sebebi, emekçi sınıfıyla ilintili, diğerleriyle paylaşılmayan ve dahası emekçilerin kendi hareketleri yardımıyla zorla kazanılmış tek bayram olmasıydı. Bunun da ötesinde, görünmez olanların açık şov yaptıkları ve en azından bir günlüğüne egemenlerin resmi alanını ve toplumu ele geçirdikleri gündü.”1
1 Mayıs’ın daha etkileyici bir anlatımına öbür yerde rastlamadığımı söylemeliyim.
Yalnızca personellerle ilgili olan ve diğerleriyle paylaşılmayan bir bayram günü… Bu niçinle 1 Mayıs enternasyonaldir. 1 Mayıs’a kadar Avrupa’daki tüm tertipli tatil günleri dini tatillerdir.
Başka…
bir daha Hobsbawn’a kulak verelim:
“Bütünüyle gelecek odaklıdır. Geleceğin ne getireceği tam olarak belirli değildi, sadece hoş olacaktı ve gelişi kaçınılmazdı. 1 Mayıs’ın başarısı, onu gelecek için bir gün olmanın ötesinde, bir şenlikten ve şovdan çoksına dönüştürdü.”
1 Mayıs’ın ortaya çıkışındaki kuvvetli motivasyonlardan biridir yarını fethetme duygusu. 1890’ların varlığını kanıtlamış personel sınıfından ve çabucak hemen ihanet etmemiş II.Enternasyonal ile kurduğu siyasi temsiliyetten kaynaklanmaktadır. Nitekim çok kuvvetlidür.
1890’da çalışanların genel oy hakkı, sekiz saatlik işgünü talebi üzere fazlaca kıymetli çaba gündemleri bulunuyordu. 1 Mayıs, bu gündemler ile personel sınıfının yeni bir tertip arayışının kontağının kurulması manasına da geliyor.
Yarını fethetmek bugünü kazanmakla başlar. Gelişi kaçınılmaz olan hoş gelecek, bugün verilen çaba gizlidir. Çalışanları kalabalık topluluklar olmaktan çıkarıp bir sınıf haline getiren de bu gayretin kendisidir. O yoksa ne bir sınıftan ne de bir gelecekten kelam edilebilir. 1 Mayıs işte bu niçinle personel sınıfı uğraşında geçmiş-bugün-gelecek kontağıdır.
Yasal 8 saatlik işgünü talebini tüm otoritelere duyurma hedefiyle memleketler arası bir şov yapma sonucu, II.Enternasyonal’in 1889 tarihindeki birinci kongresinde alındı. Toplantı tarihi Fransız ihtilalinin yüzüncü yıl dönümüdür ve sonucu alan kongrenin toplandığı kent ihtilalin başşehri Paris’tir. Bu denk gelişi 1 Mayıs’a dair kelamını ettiğim geçmiş-gelecek ilişkisi için delil sayacak değilim şüphesiz ancak kimi vakit tesadüfler epey hoştur.
Birinci 1 Mayıs gösterisi 1890 yılında yapıldı. Perşembe gününe denk geliyordu. halbuki ne II.Enternasyonal’in ne de Amerikan Emek Federasyonu’nun eşzamanlı davetinde rastgele bir “iş bırakma” sonucu yoktu. İşverenler ve hükümetler, personellerin iş bırakıp şovlara katılmasını önlemek için önlem arayışlarına girdiler. Hamburg birahanelerinde sivil polislerin, çalışanlar içindeki tartışmaları raporladıkları biliniyor. Kimi ülkeler yasaklama getirdi. “Zor” sermaye sınıfının daha birinci kutlamadan sarıldığı silah oldu.
Her şeye karşın emekçiler birinci 1 Mayıs’ı büyük coşkuyla ve pek birçoklarında iş bırakarak kutladı. Londra birkaç yüz bin personelle Hyde Park’ta toplandı. Rus imparatorluğunun Avrupa’da kalan bölgelerinde kitlesel şovlar yapıldı. Doğu Avrupa’da, bilhassa Balkanlar’daki kutlamalar fazlaca başarılı oldu. Viyana’daki şovları Engels, Avrupa’nın en görkemli 1 Mayısı olarak anlattı.
daha sonrasında 1 Mayıs hiç gündemden düşürülemedi. İçeriksizleştirme teşebbüsleri başarılı olamadı. Yasaklara karşın tüm dünyada emekçiler bir biçimde kelamını söylemiş oldu.
Hobsbawn’ın dediği üzere, 1 Mayıs görünmez olanları görünür yapıyor ve bir günlüğüne de olsa, egemenlerin resmi alanını ve toplumu personel sınıfı ele geçiriyor.
Bu ayırt edici günü taçlandıran olay, emsalsiz emekçi sınıfının iktidarı ele geçirdiği Ekim İhtilalidir. Sovyetler Birliği’nde 1 Mayıs sözün gerçek manasıyla emekçi sınıfı için bir “bayrama” dönüşmüştür.
Evet, 1 Mayıs emekçi sınıfının “kendi eylemi” yardımıyla ve “zorla” kazanılan tek bayramdır. Türkiye’nin geç kapitalistleşmiş oluşu, Türkiye personel sınıfının nitel ve nicel olarak yavaş gelişimi, bizim 1 Mayıslarımız için de bu gerçeği değiştirmiyor. Genç Cumhuriyet’in personel sınıfı, 1927’ye kadar her 1 Mayıs’ta “biz de varız” demeye çalıştı, daha sonraki yasaklı 49 yıl boyunca, birçok vakit komünist takımların öncülüğünde kâh bir fabrikanın bahçesine atılan bildiriyle, kâh iki duvar ortasına asılan elde boyanmış bir pankartla 1 Mayıs’ta kelamını söylemeyi denedi.
Türkiye, sınıflar gayretinin fazlaca sert yaşandığı bir ülkedir. 1 Mayıslarımızın tarihi bunun ispatıdır. Lakin bu sertlik bizim 1 Mayıslarımızın dünyadaki öteki örnekleri ortasında öne çıkmasını engelleyememiştir.
Birinci şovun akabinde 132 yıl geçti. Artık emekçi sınıfı her yıl olduğu üzere bir defa daha tüm dünyada tıpkı gün sahneye çıkacak. Bunların kiminde zayıf kalacak, kiminde kuvvetli olacak, kiminde yasaklı tutulacak, kiminde özgürce meydanları dolduracak. Fakat 132 yıldır değişmeyen tek şey 1 Mayıs’ın personel sınıfı için gelecekle kurduğu bağın manası olacak. O gelecekte sınıfsız, sömürüsüz, eşit ve özgür bir nizam kesinlikle kurulacak.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
soL Haber Portalı’nda “1 Mayıs’a övgü” başlığıyla yayımlanan yazı şu biçimde:
1 Mayıs, insanoğlunun kendini söz etmek için belirlediği ayırt edici günler ortasında emsalsiz en çarpıcı olanıdır. Marksist tarihçi ve muharrir Eric Hobsbawm 1 Mayıs’ın ayırt edici niteliğini şöyleki anlatıyor:
“Gerçekte 1 Mayıs’ın elde ettiği fazlaca büyük muvaffakiyetin sebebi, emekçi sınıfıyla ilintili, diğerleriyle paylaşılmayan ve dahası emekçilerin kendi hareketleri yardımıyla zorla kazanılmış tek bayram olmasıydı. Bunun da ötesinde, görünmez olanların açık şov yaptıkları ve en azından bir günlüğüne egemenlerin resmi alanını ve toplumu ele geçirdikleri gündü.”1
1 Mayıs’ın daha etkileyici bir anlatımına öbür yerde rastlamadığımı söylemeliyim.
Yalnızca personellerle ilgili olan ve diğerleriyle paylaşılmayan bir bayram günü… Bu niçinle 1 Mayıs enternasyonaldir. 1 Mayıs’a kadar Avrupa’daki tüm tertipli tatil günleri dini tatillerdir.
Başka…
bir daha Hobsbawn’a kulak verelim:
“Bütünüyle gelecek odaklıdır. Geleceğin ne getireceği tam olarak belirli değildi, sadece hoş olacaktı ve gelişi kaçınılmazdı. 1 Mayıs’ın başarısı, onu gelecek için bir gün olmanın ötesinde, bir şenlikten ve şovdan çoksına dönüştürdü.”
1 Mayıs’ın ortaya çıkışındaki kuvvetli motivasyonlardan biridir yarını fethetme duygusu. 1890’ların varlığını kanıtlamış personel sınıfından ve çabucak hemen ihanet etmemiş II.Enternasyonal ile kurduğu siyasi temsiliyetten kaynaklanmaktadır. Nitekim çok kuvvetlidür.
1890’da çalışanların genel oy hakkı, sekiz saatlik işgünü talebi üzere fazlaca kıymetli çaba gündemleri bulunuyordu. 1 Mayıs, bu gündemler ile personel sınıfının yeni bir tertip arayışının kontağının kurulması manasına da geliyor.
Yarını fethetmek bugünü kazanmakla başlar. Gelişi kaçınılmaz olan hoş gelecek, bugün verilen çaba gizlidir. Çalışanları kalabalık topluluklar olmaktan çıkarıp bir sınıf haline getiren de bu gayretin kendisidir. O yoksa ne bir sınıftan ne de bir gelecekten kelam edilebilir. 1 Mayıs işte bu niçinle personel sınıfı uğraşında geçmiş-bugün-gelecek kontağıdır.
Yasal 8 saatlik işgünü talebini tüm otoritelere duyurma hedefiyle memleketler arası bir şov yapma sonucu, II.Enternasyonal’in 1889 tarihindeki birinci kongresinde alındı. Toplantı tarihi Fransız ihtilalinin yüzüncü yıl dönümüdür ve sonucu alan kongrenin toplandığı kent ihtilalin başşehri Paris’tir. Bu denk gelişi 1 Mayıs’a dair kelamını ettiğim geçmiş-gelecek ilişkisi için delil sayacak değilim şüphesiz ancak kimi vakit tesadüfler epey hoştur.
Birinci 1 Mayıs gösterisi 1890 yılında yapıldı. Perşembe gününe denk geliyordu. halbuki ne II.Enternasyonal’in ne de Amerikan Emek Federasyonu’nun eşzamanlı davetinde rastgele bir “iş bırakma” sonucu yoktu. İşverenler ve hükümetler, personellerin iş bırakıp şovlara katılmasını önlemek için önlem arayışlarına girdiler. Hamburg birahanelerinde sivil polislerin, çalışanlar içindeki tartışmaları raporladıkları biliniyor. Kimi ülkeler yasaklama getirdi. “Zor” sermaye sınıfının daha birinci kutlamadan sarıldığı silah oldu.
Her şeye karşın emekçiler birinci 1 Mayıs’ı büyük coşkuyla ve pek birçoklarında iş bırakarak kutladı. Londra birkaç yüz bin personelle Hyde Park’ta toplandı. Rus imparatorluğunun Avrupa’da kalan bölgelerinde kitlesel şovlar yapıldı. Doğu Avrupa’da, bilhassa Balkanlar’daki kutlamalar fazlaca başarılı oldu. Viyana’daki şovları Engels, Avrupa’nın en görkemli 1 Mayısı olarak anlattı.
daha sonrasında 1 Mayıs hiç gündemden düşürülemedi. İçeriksizleştirme teşebbüsleri başarılı olamadı. Yasaklara karşın tüm dünyada emekçiler bir biçimde kelamını söylemiş oldu.
Hobsbawn’ın dediği üzere, 1 Mayıs görünmez olanları görünür yapıyor ve bir günlüğüne de olsa, egemenlerin resmi alanını ve toplumu personel sınıfı ele geçiriyor.
Bu ayırt edici günü taçlandıran olay, emsalsiz emekçi sınıfının iktidarı ele geçirdiği Ekim İhtilalidir. Sovyetler Birliği’nde 1 Mayıs sözün gerçek manasıyla emekçi sınıfı için bir “bayrama” dönüşmüştür.
Evet, 1 Mayıs emekçi sınıfının “kendi eylemi” yardımıyla ve “zorla” kazanılan tek bayramdır. Türkiye’nin geç kapitalistleşmiş oluşu, Türkiye personel sınıfının nitel ve nicel olarak yavaş gelişimi, bizim 1 Mayıslarımız için de bu gerçeği değiştirmiyor. Genç Cumhuriyet’in personel sınıfı, 1927’ye kadar her 1 Mayıs’ta “biz de varız” demeye çalıştı, daha sonraki yasaklı 49 yıl boyunca, birçok vakit komünist takımların öncülüğünde kâh bir fabrikanın bahçesine atılan bildiriyle, kâh iki duvar ortasına asılan elde boyanmış bir pankartla 1 Mayıs’ta kelamını söylemeyi denedi.
Türkiye, sınıflar gayretinin fazlaca sert yaşandığı bir ülkedir. 1 Mayıslarımızın tarihi bunun ispatıdır. Lakin bu sertlik bizim 1 Mayıslarımızın dünyadaki öteki örnekleri ortasında öne çıkmasını engelleyememiştir.
Birinci şovun akabinde 132 yıl geçti. Artık emekçi sınıfı her yıl olduğu üzere bir defa daha tüm dünyada tıpkı gün sahneye çıkacak. Bunların kiminde zayıf kalacak, kiminde kuvvetli olacak, kiminde yasaklı tutulacak, kiminde özgürce meydanları dolduracak. Fakat 132 yıldır değişmeyen tek şey 1 Mayıs’ın personel sınıfı için gelecekle kurduğu bağın manası olacak. O gelecekte sınıfsız, sömürüsüz, eşit ve özgür bir nizam kesinlikle kurulacak.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı