Marmara Denizi başta olmak üzere denizlerdeki müsilaj meselesinin niçinlerinin araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi emeliyle kurulan Meclis Araştırması Komitesinin 4 aylık çalışmanın akabinde hazırladığı raporda, sıkıntılar tespit edilerek tahlil teklifleri sunuldu.
“Marmara, taban sularının oksijenini büyük oranda kaybetti”
Meclis Başkanlığına sunulan rapora göre, Marmara Denizi’nde besin tuzu ölçüsünün artmasının bir kararı olarak yüzey sularında biyolojik üretim arttı ve ışıklı tabakanın kalınlığı azaldı. Bu durum, vakit ortasında Marmara Denizi taban sularının oksijeninin büyük bir kısmının kaybedilmesine ve oksijen azlığı üzere ekosistemi önemli manada tehdit eden tehlikelerle karşı karşıya kalınmasına niye oldu.
Yapılan aktüel çalışmalarla Marmara’nın derin sularında oksijen konsantrasyonunun 7,3 mikrometre düzeyine kadar düştüğü tespit edildi.
Raporda, Marmara’daki kirliliğin yüzde 76,53’ünün İstanbul’dan kaynaklandığı, İstanbul’u sırasıyla Kocaeli ve Bursa’nın takip ettiğine yer verildi.
“Son 40 yıldır ağır çevresel sıkıntılar var”
“Çevre problemleri ve iklim değişikliği biyoçeşitliliği azalttı”
Deniz ekosistemindeki bu değişimlerin bir kararı olarak Marmara Denizi’nde birinci defa 2007’de müsilaj oluşumunun gözlendiği ancak etkisinin nispeten sonlu kaldığı anlatılan raporda, denizdeki plankton artışı ve bakteri faaliyetleri ile yapışkan/kaygan topaklanmalar formunda gözlenen müsilaj oluşumunun Marmara Denizi’ndeki kütlesel etkisinin, son devirde tekrar izlenmeye başlandığı söz edildi.
Raporda, Marmara Denizi’nde 2020 yılının sonbahar devrinde ortaya çıkan ve bilhassa 2021 yılının ilkbahar mevsiminde tesiri artan müsilajın telaş verici boyuta ulaştığı vurgulandı.
Müsilajın denetimi, önlenmesi ve tesirlerine karşı teklifler
Raporda, müsilajın denetimi, önlenmesi ve tesirlerine ait 17 ana başlıkta 157 teklif sıralandı.
Atık su idaresinde temel prensibin “en az kirletme” ve “maksimum geri kazanım” olması gerektiği belirtilen raporda, arıtılmış evsel atık suların endüstride, park, bahçe ve yeşil alan sulamalarında kullanmasının yaygınlaştırılması önerildi.
Etraf kirliğine yol açma potansiyeli yüksek sanayi dallarının ihtisas organize sanayi bölgelerinde bir ortaya getirilmesinin teşvik edilmesi gerektiği vurgulanan raporda, kesilen etraf cezalarının bir kısmı ile belediyelerin atık su bedellerinin bir kısmının valilikler bünyesinde oluşturulacak bir fona aktarılması ve bu fonda biriken paranın sırf arıtma tesislerinin imal ve işletilmesi için kullanılması talep edildi.
Termik santrallerin soğutma sularının Marmara Denizi başta olmak üzere denizlere olumsuz tesirlerinin ortadan kaldırılması gerektiğinin altı çizilen raporda zeytin kara suyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için atık su azaltımını gerçekleştirecek iki fazlı sistemlerin yaygınlaştırılmasına yönelik gerekli özendirici teşviklerin hayata geçirilmesi istendi.
Meclis Araştırma Kurulu raporunda, tüm evsel ve endüstriyel atık suların ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulması, arıtma tesislerinde su geri kazanımı sağlanması ve bu biçimdece Marmara Denizi’nin azot-fosfor yükünün azaltılması öncelikli önlem olarak önerildi.
Belediyelerin tahsil ettiği atık su bedellerinin, belediye bütçesinin ortasında özel bir hesaba aktırılarak sadece arıtma tesislerinin imali ve işletilmesi için kullanılması gerektiği söz edilen raporda, atık su arıtma tesisinin imali için ilgili kurumun kâfi ve uygun alanı olmadığı takdirde hazine yerlerinden arsa tahsisi yapılabilmesi gerektiği açıklandı.
Raporda, Tuna Irmağı başta olmak üzere Karadeniz’e dökülen tüm ırmakların kirlilik etkisinin tespiti konusunda kıyıdaş ülkelerle iş birliği ortasında yürütülen çalışmaların daha verimli ve tesirli hale getirilmesi önerisi yer aldı.
Su kaynaklarının korunması için “kullanan öder” ve “kirleten öder” prensiplerinin yansıtıldığı bir ekonomik yapı kurulması gerektiği söz edilen raporda, bu doğrultuda su ve atık su bedelleri için tam maliyet temeline dayalı tarifeler belirlenmesi istendi.
Marmara Denizi için bütüncül bir yaklaşımla iklim değişimini dikkate alan yeni bir atık idare siyaseti oluşturulması gerektiği kaydedilen raporda yer alan öteki tekliflerin kimileri şu biçimde:
– Marmara Denizi’ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik düzenleme yapılmalı ve bir an evvel hayata geçirilmeli.
– Marmara Denizi Havzası’ndaki kontrollerde uzaktan algılama, uydu ve erken ikaz sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemlerinin kullanması artırılmalı.
– Uydu dataları, anlık izleme sistem dataları ve laboratuvar neticelerina bakılırsa çok alg artışları ve müsilaj oluşumunun takibi yapılmalı, bu çerçevede gerekli önlemler alınmalı.
– Deniz dolgusu ve kıyı yapılarının doğal yapıya tesirlerinin en aza indirilmesi ve “suyun kumla buluşması” temel prensip olmalı.
– Etrafa saygılı üretim yapan, sıfır atık projesini uygulayan ve ileri biyolojik atık su arıtma tesisini yapıp işleten ve gri su kullanan firmalar ödüllendirilmeli.
– Deterjan ve şahsi hijyen mamüllerinden kaynaklanan fosfor kirliliğinin azaltılması için fosfor ve yüzey etkin husus içeren paklık materyallerinin kullanması kademeli olarak azaltılmalı, fosforsuz mamüllerin üretimine yönelik mevzuat düzenlemeleri yapılmalı.
– Paklık materyallerinde etraf etiketli mamüllerin kullanması yaygınlaştırılmalı, etraf etiketli mamüllerin duyurulması için bir web sitesi ve toplumsal medya hesabı kullanıma açılmalı.
– Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Ulusal Eğitim Bakanlığı iş birliğinde etraf bahisli etkinlikler düzenlenmeli.
– İstekli etraf dedektifleri yetiştirilmesine yönelik eğitimler verilmeli ve programlar yapılmalı.
– Etraf idaresine ait mevzular eğitim müfredatına eklenmeli.
– Öncelikli olarak bakteriden memeliye kadar Marmara Denizi biyoçeşitliliği tanımlanmalı ve kayıt altına alınmalı. Buradan elde edilen datalar ile tarihi bilgiler karşılaştırılarak cinslerin yerli ve yabancı cins tespiti yapılmalı, yabancı tiplerin istilacı olma potansiyelleri araştırılmalı ve tüm canlı kümelerini kapsayacak biçimde nizamlı izleme çalışmaları yapılarak yeni yabancı tipler süratli biçimde tanımlanmalı.
– Deniz canlılarını ve besin zinciri niçiniyle o canlıları tüketenleri olumsuz etkileyen plastik ve mikro plastik kirliliklerin önlenmesi konusunda gerekli önlemler alınmalı.
– Marmara Denizi’ndeki balıkçılık faaliyetlerine ek düzenlemeler getirilerek av baskısının azaltılması için insan besini dışında su eserleri istihsalinin kısıtlanmasına yönelik düzenlemeler yapılmalı.
– Marmara Denizi’nde su kalitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak üzere midye yetiştiriciliği için uygun yerler belirlenmeli ve kapasitesi artırılmalı.
– Kuşağı tehlike altında bulunan ve muhafaza altında olan mersin balığı, deniz alası, büyük camgöz köpek balığı, pervane balığı, yağlı balık, deniz atı, deniz çayırları, mercanlar, kırmızı yıldız, deniz süngeri, deniz kaplumbağası, yunus ve Akdeniz foku üzere çeşitlerin yaşama ve üreme alanları uygunlaştırılarak itimatla korunmaları ve çoğalmaları için yapılan çalışmalar artırılmalı.
“Marmara, taban sularının oksijenini büyük oranda kaybetti”
Meclis Başkanlığına sunulan rapora göre, Marmara Denizi’nde besin tuzu ölçüsünün artmasının bir kararı olarak yüzey sularında biyolojik üretim arttı ve ışıklı tabakanın kalınlığı azaldı. Bu durum, vakit ortasında Marmara Denizi taban sularının oksijeninin büyük bir kısmının kaybedilmesine ve oksijen azlığı üzere ekosistemi önemli manada tehdit eden tehlikelerle karşı karşıya kalınmasına niye oldu.
Yapılan aktüel çalışmalarla Marmara’nın derin sularında oksijen konsantrasyonunun 7,3 mikrometre düzeyine kadar düştüğü tespit edildi.
Raporda, Marmara’daki kirliliğin yüzde 76,53’ünün İstanbul’dan kaynaklandığı, İstanbul’u sırasıyla Kocaeli ve Bursa’nın takip ettiğine yer verildi.
“Son 40 yıldır ağır çevresel sıkıntılar var”
“Çevre problemleri ve iklim değişikliği biyoçeşitliliği azalttı”
Deniz ekosistemindeki bu değişimlerin bir kararı olarak Marmara Denizi’nde birinci defa 2007’de müsilaj oluşumunun gözlendiği ancak etkisinin nispeten sonlu kaldığı anlatılan raporda, denizdeki plankton artışı ve bakteri faaliyetleri ile yapışkan/kaygan topaklanmalar formunda gözlenen müsilaj oluşumunun Marmara Denizi’ndeki kütlesel etkisinin, son devirde tekrar izlenmeye başlandığı söz edildi.
Raporda, Marmara Denizi’nde 2020 yılının sonbahar devrinde ortaya çıkan ve bilhassa 2021 yılının ilkbahar mevsiminde tesiri artan müsilajın telaş verici boyuta ulaştığı vurgulandı.
Müsilajın denetimi, önlenmesi ve tesirlerine karşı teklifler
Raporda, müsilajın denetimi, önlenmesi ve tesirlerine ait 17 ana başlıkta 157 teklif sıralandı.
Atık su idaresinde temel prensibin “en az kirletme” ve “maksimum geri kazanım” olması gerektiği belirtilen raporda, arıtılmış evsel atık suların endüstride, park, bahçe ve yeşil alan sulamalarında kullanmasının yaygınlaştırılması önerildi.
Etraf kirliğine yol açma potansiyeli yüksek sanayi dallarının ihtisas organize sanayi bölgelerinde bir ortaya getirilmesinin teşvik edilmesi gerektiği vurgulanan raporda, kesilen etraf cezalarının bir kısmı ile belediyelerin atık su bedellerinin bir kısmının valilikler bünyesinde oluşturulacak bir fona aktarılması ve bu fonda biriken paranın sırf arıtma tesislerinin imal ve işletilmesi için kullanılması talep edildi.
Termik santrallerin soğutma sularının Marmara Denizi başta olmak üzere denizlere olumsuz tesirlerinin ortadan kaldırılması gerektiğinin altı çizilen raporda zeytin kara suyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için atık su azaltımını gerçekleştirecek iki fazlı sistemlerin yaygınlaştırılmasına yönelik gerekli özendirici teşviklerin hayata geçirilmesi istendi.
Meclis Araştırma Kurulu raporunda, tüm evsel ve endüstriyel atık suların ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulması, arıtma tesislerinde su geri kazanımı sağlanması ve bu biçimdece Marmara Denizi’nin azot-fosfor yükünün azaltılması öncelikli önlem olarak önerildi.
Belediyelerin tahsil ettiği atık su bedellerinin, belediye bütçesinin ortasında özel bir hesaba aktırılarak sadece arıtma tesislerinin imali ve işletilmesi için kullanılması gerektiği söz edilen raporda, atık su arıtma tesisinin imali için ilgili kurumun kâfi ve uygun alanı olmadığı takdirde hazine yerlerinden arsa tahsisi yapılabilmesi gerektiği açıklandı.
Raporda, Tuna Irmağı başta olmak üzere Karadeniz’e dökülen tüm ırmakların kirlilik etkisinin tespiti konusunda kıyıdaş ülkelerle iş birliği ortasında yürütülen çalışmaların daha verimli ve tesirli hale getirilmesi önerisi yer aldı.
Su kaynaklarının korunması için “kullanan öder” ve “kirleten öder” prensiplerinin yansıtıldığı bir ekonomik yapı kurulması gerektiği söz edilen raporda, bu doğrultuda su ve atık su bedelleri için tam maliyet temeline dayalı tarifeler belirlenmesi istendi.
Marmara Denizi için bütüncül bir yaklaşımla iklim değişimini dikkate alan yeni bir atık idare siyaseti oluşturulması gerektiği kaydedilen raporda yer alan öteki tekliflerin kimileri şu biçimde:
– Marmara Denizi’ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik düzenleme yapılmalı ve bir an evvel hayata geçirilmeli.
– Marmara Denizi Havzası’ndaki kontrollerde uzaktan algılama, uydu ve erken ikaz sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemlerinin kullanması artırılmalı.
– Uydu dataları, anlık izleme sistem dataları ve laboratuvar neticelerina bakılırsa çok alg artışları ve müsilaj oluşumunun takibi yapılmalı, bu çerçevede gerekli önlemler alınmalı.
– Deniz dolgusu ve kıyı yapılarının doğal yapıya tesirlerinin en aza indirilmesi ve “suyun kumla buluşması” temel prensip olmalı.
– Etrafa saygılı üretim yapan, sıfır atık projesini uygulayan ve ileri biyolojik atık su arıtma tesisini yapıp işleten ve gri su kullanan firmalar ödüllendirilmeli.
– Deterjan ve şahsi hijyen mamüllerinden kaynaklanan fosfor kirliliğinin azaltılması için fosfor ve yüzey etkin husus içeren paklık materyallerinin kullanması kademeli olarak azaltılmalı, fosforsuz mamüllerin üretimine yönelik mevzuat düzenlemeleri yapılmalı.
– Paklık materyallerinde etraf etiketli mamüllerin kullanması yaygınlaştırılmalı, etraf etiketli mamüllerin duyurulması için bir web sitesi ve toplumsal medya hesabı kullanıma açılmalı.
– Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Ulusal Eğitim Bakanlığı iş birliğinde etraf bahisli etkinlikler düzenlenmeli.
– İstekli etraf dedektifleri yetiştirilmesine yönelik eğitimler verilmeli ve programlar yapılmalı.
– Etraf idaresine ait mevzular eğitim müfredatına eklenmeli.
– Öncelikli olarak bakteriden memeliye kadar Marmara Denizi biyoçeşitliliği tanımlanmalı ve kayıt altına alınmalı. Buradan elde edilen datalar ile tarihi bilgiler karşılaştırılarak cinslerin yerli ve yabancı cins tespiti yapılmalı, yabancı tiplerin istilacı olma potansiyelleri araştırılmalı ve tüm canlı kümelerini kapsayacak biçimde nizamlı izleme çalışmaları yapılarak yeni yabancı tipler süratli biçimde tanımlanmalı.
– Deniz canlılarını ve besin zinciri niçiniyle o canlıları tüketenleri olumsuz etkileyen plastik ve mikro plastik kirliliklerin önlenmesi konusunda gerekli önlemler alınmalı.
– Marmara Denizi’ndeki balıkçılık faaliyetlerine ek düzenlemeler getirilerek av baskısının azaltılması için insan besini dışında su eserleri istihsalinin kısıtlanmasına yönelik düzenlemeler yapılmalı.
– Marmara Denizi’nde su kalitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmak üzere midye yetiştiriciliği için uygun yerler belirlenmeli ve kapasitesi artırılmalı.
– Kuşağı tehlike altında bulunan ve muhafaza altında olan mersin balığı, deniz alası, büyük camgöz köpek balığı, pervane balığı, yağlı balık, deniz atı, deniz çayırları, mercanlar, kırmızı yıldız, deniz süngeri, deniz kaplumbağası, yunus ve Akdeniz foku üzere çeşitlerin yaşama ve üreme alanları uygunlaştırılarak itimatla korunmaları ve çoğalmaları için yapılan çalışmalar artırılmalı.