Bugün öğledilk evvel gerçekleşecek olan olan güneş tutulması, aklıllara Hz. Peygamberin kıldığı ve tavsiye ettiği Kusuf namazını getirdi. Pekala nedir kusuf namazı? Nasıl ve niye kılınır? Sünnet midir? Hepsini sizin için araştırdık…
Güneş ve ay tutulması sırasında namaz, dua ve Allah’ı anma ile meşgul olmak, yalnızca Hz. Peygamber’in sünnetine uymayı göstermesinin yanı sıra epeyce seyrek olarak gerçekleşen bu cins olayların beşerler üzerinde meydana getireceği endişe ve tasayı Allah’a sığınmak suretiyle gidermek, bu vesileyle gerçek yaratıcıyı hatırlamak ve O’na şükran hislerini tabir etmek, O’ndan hayırlar talep etmek üzere hikmetler de içermektedir.
Kusuf namazı nedir?
Sözlükte “örtmek; kararmak” manalarına gelen küsûf, güneş için kullanıldığında ayın güneşle dünya ortasına girerek güneş ışığını engellemesi yani güneş tutulması hadisesini söz eder.
Kur’ân-ı Kerîm’de güneş ve ay hakkında daha hayli hikmet istikametine ve yaratıcının kudretine vurgu gayesiyle çeşitli açıklamalar yapılır. Güneş ve ay üzerine yemin edilir ve bu iki cismin Allah’ın varlığının birer kanıtı olduğu tabir edilerek insanın bunlar üzerinde düşünüp ibret alması, bu biçimdece kendisini yaratan Allah’a karşı kulluk şuuru ortasında bulunması istenir.
Bu açıklamalar, ay ve güneşe kutsallık atfeden yahut gayba ilişkin çeşitli sonuçlar bağlayan eski anlayışları düzeltme gayesi de taşımaktadır.
Astronomi bilgisinin çok zayıf olduğu Eskiçağ’lardan itibaren ay ve güneş tutulmasıyla ilgili olarak bir epeyce yorum yapıldığı, meselâ kıymetli bir kişinin yahut bir hükümdarın doğum ya da vefatının işareti sanılarak uğur yahut uğursuzluk niçini kabul edildiği bilinmektedir.
Nitekim Câhiliye periyodu Arap toplumunda güneş tutulmasının değerli bir kişinin vefatı üzerine meydana geldiği halinde bir inanış mevcuttu. 10 (632) yılında Hz. Peygamber’in oğlu İbrâhim vefat ettiği gün güneş tutulunca birtakım kimseler bu iki olay içinde irtibat kurmuş, Resûl-i Ekrem de güneş ve ayın ilâhî birer alâmet olup bir kişinin vefatı üzerine tutulmayacağını belirtmiştir.
Hadis kaynaklarında, ortalarında birtakım rivayet farklılıkları bulunmakla bir arada güneş tutulduğu vakit Hz. Peygamber’in küsûf namazı kıldırdığını tabir eden epey sayıda hadis mevcuttur.
Bu hadislerde Resûl-i Ekrem’in bu namaz sırasında kıraati uzun tuttuğu, namazı tamamlayınca güneş ışığının yine ortaya çıkmasından daha sonra cemaate hitap ederek, “Ay ve güneş Allah’ın varlığını ve kudretini gösteren alâmetlerdendir. Bunlar hiç kimsenin vefatından yahut yaşamasından/doğmasından dolayı tutulmaz. Ay yahut güneş tutulmasını gördüğünüz vakit açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin” dediği, kimi rivayetlerde ise Allah resulünün bu iki hadiseye şahit olunduğunda tekbir getirilmesi, sadaka verilmesi ve köle âzat edilmesini istediği tabir edilir.
KÜSUF NAMAZI NASIL KILINIR?
Namazdan evvel gusül abdesti almak, cuma ve bayram namazları üzere mescitte kılmak, rükû, kıraat ve secdeleri olağan vakit içindera bakılırsa daha uzun tutmak küsûf namazının sünnetlerindedir. Ayrıyeten güneş tutulması sırasında Allah’ı çokça zikretmek, günahların bağışlanmasını dilemek, tekbir getirmek ve sadaka vermek Hz. Peygamber’in tavsiyeleri içinde yer alır.
Hanefî fakihlerine göre küsûf namazı en az iki rek‘at olup dört yahut daha fazla rek‘at olarak da kılınabilir. Her iki yahut dört rek‘atta bir selâm verilir. Öteki beyhude namazlarda olduğu üzere her rek‘atta tek rükû ve iki secde yapılır. İmam Mâlik, İmam Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’e göre ise küsûf namazı her rek‘atta uzunca bir müddetin okunduğu kıyamdan ve rükûdan daha sonra yine tıpkı biçimde kıyam ve rükû yapılarak iki rek‘at olarak kılınır
İşte küsuf namazının kılınışı:
Güneş ve ay tutulması sırasında namaz, dua ve Allah’ı anma ile meşgul olmak, yalnızca Hz. Peygamber’in sünnetine uymayı göstermesinin yanı sıra epeyce seyrek olarak gerçekleşen bu cins olayların beşerler üzerinde meydana getireceği endişe ve tasayı Allah’a sığınmak suretiyle gidermek, bu vesileyle gerçek yaratıcıyı hatırlamak ve O’na şükran hislerini tabir etmek, O’ndan hayırlar talep etmek üzere hikmetler de içermektedir.
Kusuf namazı nedir?
Sözlükte “örtmek; kararmak” manalarına gelen küsûf, güneş için kullanıldığında ayın güneşle dünya ortasına girerek güneş ışığını engellemesi yani güneş tutulması hadisesini söz eder.
Kur’ân-ı Kerîm’de güneş ve ay hakkında daha hayli hikmet istikametine ve yaratıcının kudretine vurgu gayesiyle çeşitli açıklamalar yapılır. Güneş ve ay üzerine yemin edilir ve bu iki cismin Allah’ın varlığının birer kanıtı olduğu tabir edilerek insanın bunlar üzerinde düşünüp ibret alması, bu biçimdece kendisini yaratan Allah’a karşı kulluk şuuru ortasında bulunması istenir.
Bu açıklamalar, ay ve güneşe kutsallık atfeden yahut gayba ilişkin çeşitli sonuçlar bağlayan eski anlayışları düzeltme gayesi de taşımaktadır.
Astronomi bilgisinin çok zayıf olduğu Eskiçağ’lardan itibaren ay ve güneş tutulmasıyla ilgili olarak bir epeyce yorum yapıldığı, meselâ kıymetli bir kişinin yahut bir hükümdarın doğum ya da vefatının işareti sanılarak uğur yahut uğursuzluk niçini kabul edildiği bilinmektedir.
Nitekim Câhiliye periyodu Arap toplumunda güneş tutulmasının değerli bir kişinin vefatı üzerine meydana geldiği halinde bir inanış mevcuttu. 10 (632) yılında Hz. Peygamber’in oğlu İbrâhim vefat ettiği gün güneş tutulunca birtakım kimseler bu iki olay içinde irtibat kurmuş, Resûl-i Ekrem de güneş ve ayın ilâhî birer alâmet olup bir kişinin vefatı üzerine tutulmayacağını belirtmiştir.
Hadis kaynaklarında, ortalarında birtakım rivayet farklılıkları bulunmakla bir arada güneş tutulduğu vakit Hz. Peygamber’in küsûf namazı kıldırdığını tabir eden epey sayıda hadis mevcuttur.
Bu hadislerde Resûl-i Ekrem’in bu namaz sırasında kıraati uzun tuttuğu, namazı tamamlayınca güneş ışığının yine ortaya çıkmasından daha sonra cemaate hitap ederek, “Ay ve güneş Allah’ın varlığını ve kudretini gösteren alâmetlerdendir. Bunlar hiç kimsenin vefatından yahut yaşamasından/doğmasından dolayı tutulmaz. Ay yahut güneş tutulmasını gördüğünüz vakit açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin” dediği, kimi rivayetlerde ise Allah resulünün bu iki hadiseye şahit olunduğunda tekbir getirilmesi, sadaka verilmesi ve köle âzat edilmesini istediği tabir edilir.
KÜSUF NAMAZI NASIL KILINIR?
Namazdan evvel gusül abdesti almak, cuma ve bayram namazları üzere mescitte kılmak, rükû, kıraat ve secdeleri olağan vakit içindera bakılırsa daha uzun tutmak küsûf namazının sünnetlerindedir. Ayrıyeten güneş tutulması sırasında Allah’ı çokça zikretmek, günahların bağışlanmasını dilemek, tekbir getirmek ve sadaka vermek Hz. Peygamber’in tavsiyeleri içinde yer alır.
Hanefî fakihlerine göre küsûf namazı en az iki rek‘at olup dört yahut daha fazla rek‘at olarak da kılınabilir. Her iki yahut dört rek‘atta bir selâm verilir. Öteki beyhude namazlarda olduğu üzere her rek‘atta tek rükû ve iki secde yapılır. İmam Mâlik, İmam Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel’e göre ise küsûf namazı her rek‘atta uzunca bir müddetin okunduğu kıyamdan ve rükûdan daha sonra yine tıpkı biçimde kıyam ve rükû yapılarak iki rek‘at olarak kılınır
İşte küsuf namazının kılınışı:
- Öncelikle niyet edilir. Niyet ettim Allah isteği için kusuf namazı kılmaya.
- Allahu Ekber diyerek Tekbir getirilir.
- Subhaneke/Fatiha/Kurandan bir müddet ya da ayet okunur.
- Rukuya gidilir. Rukûdan doğrulunur.
- İki sefer Secdeye gidilir.
- yine Kıyama kalkılır.
- Fatiha ve artırımı müddet okunur.
- Rukuya gidilir. Rukûdan doğrulunur.
- İki sefer Secdeye gidilir.
- Tahiyyat/Salli Barik/Rabbena duaları okunur ve selam verilir, dua edilir.