Kur’ân-ı Kerîm’de yetimin korumasına dâir bir fazlaca âyet-i kerîme vardır. Allah Teâlâ, yetimlere karşı hassas olmayı şu biçimde telkin eder:
“Yetime karşı kahretme! (Kötü muâmelede bulunma!)” (ed-Duhâ, 9)
“Yetimlerin haklarını vermekte tam adâleti gözetin. Yaptığınız her uygunluğu, Allah kesinlikle bilir.” (en-Nisâ, 127)
Allah’ın en sevdiği kulu, sevgililer sevgilisi olan, hayata gözlerini yetim olarak açmış olan Allah Resûlü de:
“Yetime karşı şefkatli bir baba üzere ol!” tavsiyesinde bulunmuştur.
En iyi mesken yetime uygun davranılan meskendir
Hadîs-i şerîflerde şu biçimde buyrulur:
“Müslümanlar ortasında en iyi mesken; ortasında yetime yeterli davranılan konuttur. Müslümanlar ortasında en makûs konut de yetime makûs davranılan meskendir.” (İbn-i Mâce, Edeb, 6)
“Bir kimse, müslümanların içinde bulunan bir yetimi alarak yedirip içirmek üzere meskenine gdolayırse, affedilmeyecek bir cürüm işlemediği takdirde, Allah Teâlâ onu kesinlikle cennete koyar.” (Tirmizî, Birr, 14/1917)
“Bir kimse sadece Allah isteği için bir yetimin başını okşarsa, elinin dokunduğu her saç teline karşılık ona sevap yazılır…”
Cennete götüren yeterlilik
Hz. Peygamber toplumdaki kırık kalplere, yetimlere karşı hep hassastı ve hassas olmayı da ümmetine tavsiye etmişti.
Ümmetinin yetimlere nasıl davranması gerektiğini, kelamlarıyla ve yaşantısıyla bir bir anlatmıştı ve göstermişti. Peygamberimiz:
“Kim mes’ûliyeti altındaki kız yahut erkek yetim çocuğuna yeterli davranırsa; o ve ben cennette (şu biçimdece) birlikte bulunacağız.” buyurarak iki parmağını yanyana getirmişlerdi. (Buhârî, Edeb, 24)
Hz. Peygamber’e birisi kalbinin katılığından şikâyet etti. Allah Resûlü de o bireye tedâvî olarak:
“Eğer kalbinin yumuşamasını istiyorsan yoksulu doyur, yetimin başını okşa!” tavsiyesinde bulundu.
İki zayıf hakkında Allah’tan korkun
Hz. Peygamber SAV bir daha bir hadisinde şöyleki buyurdu:
“Ben her mü’mine kendi nefsinden daha ileriyim, daha yakınım. Bir kimse ölürken mal bırakırsa o mal kendi yakınlarına âittir. Lakin borç yahut yetimler bırakırsa, o borç bana âittir; yetimlere bakmak da benim görevimdir.” (Müslim)
Enes (r.a.) şu biçimde anlatır:
Vefâtı esnâsında Resûlullah’ın yanındaydık. Bize üç sefer:
“Namaz konusunda Allah’tan korkun!” dedi. daha sonra da şu biçimde buyurdu:
“Emriniz altındaki beşerler hakkında Allah’tan korkun, iki zayıf hakkında Allah’tan korkun: Dul bayan ve yetim çocuk. Namaz konusunda Allah’tan korkun!”
daha sonra, “namaz, namaz” diye tekrar etmeye başladı. (Mübârek lisanları söylemez olunca bile) rûh-i mübârekleri çıkıncaya kadar bunu içten içe yeniden edip durdular.
Hazret-i Peygamber’in, yetim olarak dünyâya gelmesi ile dünyâda ve âhirette yetimlik izzet ve erdem kazandı.
Şâir Mehmet Aslan, yetimlerin durumunu şu mısrâları ile ne hoş îzah eder:
Yetimin sâhibi Allâh;
Yetimi incitmek günâh…
Yetimi güçsüz zannetme;
Yetimin gözyaşı silâh!
Hz. Peygamber ve Yetim kız
Bir bayram sabahı Medine’de ümmeti ile bayramlaşan Peygamberimiz bir köşede ağlamakta olan küçük bir kız çocuğu görmüş.Elleriyle yüzünü kapatmış bir biçimde ağlıyormuş. Peygamberimiz küçük kızı o biçimde görür görmez dayanamamış ve sormuş:
“Yavrucuğum bugün bayram. Bu memnun günde niye ağlıyorsun?”
Çocuk içini çekerek, başını hiç kaldırmadan ve soruyu soranın kim olduğunu bilmeden yanıt vermiş:
“Geçen bayram babam bizimleydi ancak artık yok. Son savaşta Peygamberimiz’le yan yana dövüştü, sonuna kadar savaştı lakin şehit düştü. Onu epeyce özlüyorum. İnsan bu biçimde yetim kalınca olağan olarak ağlar.”
Peygamberimiz küçük kızın kelamlarına hayli üzülmüş. Küçük kızın başını okşayarak şu biçimde demiş:
“Gözlerinin yaşını sil yavrucuğum. Allah’ın Peygamberi baban, Fatıma ablan, Ayşe de annen olsun istemez misin?”
Küçük kız bu kelamları duyar duymaz yavaşça başını kaldırmış ve karşısında Peygamberimiz’i görür görmez hayli şaşırmış, bir o kadar da sevinmiş. Başını “evet” manasında sallamış ve Peygamberimiz’in o mübarek elini tutarak O’nun konutuna hakikat yürümeye başlamış.
Meskene geldiklerinde Hz. Fatıma ve Hz. Ayşe de bu küçük kızı fazlaca sevmişler. Hoş ve yeni elbiseler giydirmişler, saçlarını taramışlar. Karnını doyurup bayram harçlığı vermişler. daha sonra da oynasın diye sokağa, çocukların ortasına göndermişler. Çocuklar bu küçük yetim kızı yeni elbiseler ortasında ve keyifli bir yüzle görür görmez hayli şaşırmışlar ve sormuşlar:
“Ne oldu sana bu biçimde?”
Yetim kız yanıt vermiş:
“Benim de bir babam var artık! Hem o denli bir baba ki; eşsiz, eşsiz. bu biçimde babası olan sevinmez mi?
Şefkatli Ayşe annem var benim. Beni seven, bana yeni elbiseler giydiren Fatma ablam var. bu biçimde ailesi olan sevinmez mi? Bu yüzden hayli mutluyum”.
“Yetime karşı kahretme! (Kötü muâmelede bulunma!)” (ed-Duhâ, 9)
“Yetimlerin haklarını vermekte tam adâleti gözetin. Yaptığınız her uygunluğu, Allah kesinlikle bilir.” (en-Nisâ, 127)
Allah’ın en sevdiği kulu, sevgililer sevgilisi olan, hayata gözlerini yetim olarak açmış olan Allah Resûlü de:
“Yetime karşı şefkatli bir baba üzere ol!” tavsiyesinde bulunmuştur.
En iyi mesken yetime uygun davranılan meskendir
Hadîs-i şerîflerde şu biçimde buyrulur:
“Müslümanlar ortasında en iyi mesken; ortasında yetime yeterli davranılan konuttur. Müslümanlar ortasında en makûs konut de yetime makûs davranılan meskendir.” (İbn-i Mâce, Edeb, 6)
“Bir kimse, müslümanların içinde bulunan bir yetimi alarak yedirip içirmek üzere meskenine gdolayırse, affedilmeyecek bir cürüm işlemediği takdirde, Allah Teâlâ onu kesinlikle cennete koyar.” (Tirmizî, Birr, 14/1917)
“Bir kimse sadece Allah isteği için bir yetimin başını okşarsa, elinin dokunduğu her saç teline karşılık ona sevap yazılır…”
Cennete götüren yeterlilik
Hz. Peygamber toplumdaki kırık kalplere, yetimlere karşı hep hassastı ve hassas olmayı da ümmetine tavsiye etmişti.
Ümmetinin yetimlere nasıl davranması gerektiğini, kelamlarıyla ve yaşantısıyla bir bir anlatmıştı ve göstermişti. Peygamberimiz:
“Kim mes’ûliyeti altındaki kız yahut erkek yetim çocuğuna yeterli davranırsa; o ve ben cennette (şu biçimdece) birlikte bulunacağız.” buyurarak iki parmağını yanyana getirmişlerdi. (Buhârî, Edeb, 24)
Hz. Peygamber’e birisi kalbinin katılığından şikâyet etti. Allah Resûlü de o bireye tedâvî olarak:
“Eğer kalbinin yumuşamasını istiyorsan yoksulu doyur, yetimin başını okşa!” tavsiyesinde bulundu.
İki zayıf hakkında Allah’tan korkun
Hz. Peygamber SAV bir daha bir hadisinde şöyleki buyurdu:
“Ben her mü’mine kendi nefsinden daha ileriyim, daha yakınım. Bir kimse ölürken mal bırakırsa o mal kendi yakınlarına âittir. Lakin borç yahut yetimler bırakırsa, o borç bana âittir; yetimlere bakmak da benim görevimdir.” (Müslim)
Enes (r.a.) şu biçimde anlatır:
Vefâtı esnâsında Resûlullah’ın yanındaydık. Bize üç sefer:
“Namaz konusunda Allah’tan korkun!” dedi. daha sonra da şu biçimde buyurdu:
“Emriniz altındaki beşerler hakkında Allah’tan korkun, iki zayıf hakkında Allah’tan korkun: Dul bayan ve yetim çocuk. Namaz konusunda Allah’tan korkun!”
daha sonra, “namaz, namaz” diye tekrar etmeye başladı. (Mübârek lisanları söylemez olunca bile) rûh-i mübârekleri çıkıncaya kadar bunu içten içe yeniden edip durdular.
Hazret-i Peygamber’in, yetim olarak dünyâya gelmesi ile dünyâda ve âhirette yetimlik izzet ve erdem kazandı.
Şâir Mehmet Aslan, yetimlerin durumunu şu mısrâları ile ne hoş îzah eder:
Yetimin sâhibi Allâh;
Yetimi incitmek günâh…
Yetimi güçsüz zannetme;
Yetimin gözyaşı silâh!
Hz. Peygamber ve Yetim kız
Bir bayram sabahı Medine’de ümmeti ile bayramlaşan Peygamberimiz bir köşede ağlamakta olan küçük bir kız çocuğu görmüş.Elleriyle yüzünü kapatmış bir biçimde ağlıyormuş. Peygamberimiz küçük kızı o biçimde görür görmez dayanamamış ve sormuş:
“Yavrucuğum bugün bayram. Bu memnun günde niye ağlıyorsun?”
Çocuk içini çekerek, başını hiç kaldırmadan ve soruyu soranın kim olduğunu bilmeden yanıt vermiş:
“Geçen bayram babam bizimleydi ancak artık yok. Son savaşta Peygamberimiz’le yan yana dövüştü, sonuna kadar savaştı lakin şehit düştü. Onu epeyce özlüyorum. İnsan bu biçimde yetim kalınca olağan olarak ağlar.”
Peygamberimiz küçük kızın kelamlarına hayli üzülmüş. Küçük kızın başını okşayarak şu biçimde demiş:
“Gözlerinin yaşını sil yavrucuğum. Allah’ın Peygamberi baban, Fatıma ablan, Ayşe de annen olsun istemez misin?”
Küçük kız bu kelamları duyar duymaz yavaşça başını kaldırmış ve karşısında Peygamberimiz’i görür görmez hayli şaşırmış, bir o kadar da sevinmiş. Başını “evet” manasında sallamış ve Peygamberimiz’in o mübarek elini tutarak O’nun konutuna hakikat yürümeye başlamış.
Meskene geldiklerinde Hz. Fatıma ve Hz. Ayşe de bu küçük kızı fazlaca sevmişler. Hoş ve yeni elbiseler giydirmişler, saçlarını taramışlar. Karnını doyurup bayram harçlığı vermişler. daha sonra da oynasın diye sokağa, çocukların ortasına göndermişler. Çocuklar bu küçük yetim kızı yeni elbiseler ortasında ve keyifli bir yüzle görür görmez hayli şaşırmışlar ve sormuşlar:
“Ne oldu sana bu biçimde?”
Yetim kız yanıt vermiş:
“Benim de bir babam var artık! Hem o denli bir baba ki; eşsiz, eşsiz. bu biçimde babası olan sevinmez mi?
Şefkatli Ayşe annem var benim. Beni seven, bana yeni elbiseler giydiren Fatma ablam var. bu biçimde ailesi olan sevinmez mi? Bu yüzden hayli mutluyum”.