Nilüfer Kütüphaneleri’nin Tarih Vakfı iş birliğiyle düzenlediği Tarih Buluşmaları’na konuk olan Elvin Otman ile İhsan Erdinçli, Osmanlı’dan Cumhuriyet devrine uzanan yemek ve içki külçeşidini iştirakçilerle paylaştı.
Nilüfer Kütüphaneleri’nin Tarih Vakfı iş birliğiyle düzenlediği Tarih Buluşmaları, pandemi yasaklarının akabinde birinci kere yüz yüze gerçekleşti. Nâzım Hikmet Kültürevi’ndeki buluşmanın bu ayki konusu, “Geçmişten günümüze bu topraklarda yemek ve içki kültürü” oldu. Yemek kültürü ve tarihçiliği üzerine araştırmalar yapan Dr. Elvin Otman ile Osmanlı’da içki ve meyhane kültürü üzerine çalışmalar yapan Dr. Öğr. Gör. İhsan Erdinçli’nin konuk olduğu söyleşide, Osmanlı Devleti’nde yeme içme alışkanlıkları ile günümüze kadar geçen müddette geçirdiği değişimler paylaşıldı.
Yemeğin, unutulmaya yüz tutmuş bir lisanı, kültürü, medeniyeti tarihte ortaya çıkaran bir anahtar, değişimi sağlayan ve dönüşümü hızlandıran bir faktör olduğunu söyleyen Elvin Otman, “Yemekle kendimizi tanımlayabiliyor, bir kültürü yorumlayabiliyoruz. Yemek, savaşların kırılma anlarının baş kahramanı olmuştur. Savaşlar, besin yetersizliğinden dolayı ya kaybedilmiş ya da sona ermiştir” dedi. 1533 ile 1540 yılları içinde Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Luigi Bassano ile Fransız seyyahların kaleme aldığı notlardan alıntılar yapan Otman, Osmanlı periyodunun yeme-içme kültüründen ayrıntılar verdi. Sultan sofrasının zenginliğini anlatan Elvin Otman, Bursa’nın Osmanlı Devleti için önemli bir üretim ve tedarik merkezi olduğunu belirtti. Osmanlı’da daha fazlaca teke, koyun ve kuzu etlerinin yendiğini, bal ve baharatlardan yapılan şerbetler olduğunu söz eden Otman, Bursa’da o devir fazlaca yaygın tüketilen kavatanın da saraya bol bol gönderildiğini söylemiş oldu. Bursa’da 16. yüzyıldan beri İskender Kebap’a emsal etlerin tüketildiğini paylaşan Otman, “Bursa’ya gelen Fransız bir seyyahın notlarından, burada şiş kebabın nasıl dönere dönüşünü görüyoruz. O periyot, etlerin şişlere takıldığını ve etlerin, şişlerde döndürülerek pişirildiğini, çabucak sonrasında da bıçakla kesildiğini yazıyor” diye konuştu. Elvin Otman yemeğin, tarihin günümüze kazandırılmasında da değerli bir aktör olduğunu kelamlarına ekledi.
İçki çeşitleri, meyhane kültürü ve cezalar hakkında ayrıntılı bilgiler veren İhsan Erdinçli de, içkinin bu coğrafyada değerli kıymetlerinden biri olduğunu ve çeşitli uygarlıkların katkılarıyla günümüze kadar ulaştığını belirtti. Yemek ve içkinin birbiriyle ahenginin tarih öncesine kadar uzandığına dikkat çeken Erdinçli, “Bu bağlantıyı, M.Ö. 10.000’lere kadar dayandırabiliyoruz. Mısır’da, Ortadoğu’da ekmek ve bira ikilisi birlikte anılıyor. Kimi ilaçların bileşenleri içinde dahi bakılırsabiliyoruz” dedi.
Şarap ve şarapla ilgili bir fazlaca ögenin, 1453’te İstanbul’un fethedilmesiyle bir arada Osmanlı Devleti’ne taşındığını söyleyen Erdinçli, İslamiyet’tilk evvelki Türk devletlerinde de, bor, begni, süçik üzere farklı kavramlarla tabir edilen içkiler üretildiğini tabir etti.
Osmanlı Devleti’nin içkiyi yalnızca Müslümanlar için yasakladığını, gayri Müslimler için müsaade verdiğini söyleyen İhsan Erdinçli, “1455’te Galata’da meyhane sayısı 2 iken, 1580’lere geldiğimizde bu sayının 1060 olduğunu görüyoruz. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde 1060 meyhane olduğunu söylerken, bu sayının sonrasındasında içki tüketiminin denetim edilebilmesi için 1840 senelerında 434 olduğunu tespit ettim” tabirlerini kullandı.
Meyhanelerin temel olarak gedikli, koltuk ve ayaklı olmak üzere üçe ayrıldığını belirten Erdinçli, içki içen Müslümanlara da had, tazir ve falaka üzere cezalar uygulandığını söylemiş oldu. İhsan Erdinçli, “Fatih Sultan Mehmet’ten itibaren takip edebildiğimiz kanunnamelerde, Müslümanların içki içmesinin cezalandırılması gereken bir kabahat olduğu belirtilmiş ve bunun sorumluluğu da kadılara bırakılmış. Literatürde Yasal Sultan Süleyman birinci içki yasağı uygulayan padişah olarak yer alırken, 2. Selim periyodunda gayri Müslimlere uygulanan içki özgürlüğü tekrar tanınıyor. Çeşitli Osmanlı padişahları içki ve meyhane yasağı uygulamışlardır. 2. Mahmut’tan daha sonra Osmanlı Devleti’nde hiç bir Osmanlı padişahı, içki yasağı uygulamamış, yasak yerine denetim etmeyi tercih etmişlerdir. Osmanlı Devleti’nin klasik devrinde şarap ve rakı daha epeyce tüketilirken, 19. yüzyıl ortalarına geldiğimizde biranın daha fazla tüketildiğini görüyoruz” diye konuştu.
Elvin Otman ile İhsan Erdinçli, söyleşinin son kısmında iştirakçilerin merak ettiği soruları yanıtladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Nilüfer Kütüphaneleri’nin Tarih Vakfı iş birliğiyle düzenlediği Tarih Buluşmaları, pandemi yasaklarının akabinde birinci kere yüz yüze gerçekleşti. Nâzım Hikmet Kültürevi’ndeki buluşmanın bu ayki konusu, “Geçmişten günümüze bu topraklarda yemek ve içki kültürü” oldu. Yemek kültürü ve tarihçiliği üzerine araştırmalar yapan Dr. Elvin Otman ile Osmanlı’da içki ve meyhane kültürü üzerine çalışmalar yapan Dr. Öğr. Gör. İhsan Erdinçli’nin konuk olduğu söyleşide, Osmanlı Devleti’nde yeme içme alışkanlıkları ile günümüze kadar geçen müddette geçirdiği değişimler paylaşıldı.
Yemeğin, unutulmaya yüz tutmuş bir lisanı, kültürü, medeniyeti tarihte ortaya çıkaran bir anahtar, değişimi sağlayan ve dönüşümü hızlandıran bir faktör olduğunu söyleyen Elvin Otman, “Yemekle kendimizi tanımlayabiliyor, bir kültürü yorumlayabiliyoruz. Yemek, savaşların kırılma anlarının baş kahramanı olmuştur. Savaşlar, besin yetersizliğinden dolayı ya kaybedilmiş ya da sona ermiştir” dedi. 1533 ile 1540 yılları içinde Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Luigi Bassano ile Fransız seyyahların kaleme aldığı notlardan alıntılar yapan Otman, Osmanlı periyodunun yeme-içme kültüründen ayrıntılar verdi. Sultan sofrasının zenginliğini anlatan Elvin Otman, Bursa’nın Osmanlı Devleti için önemli bir üretim ve tedarik merkezi olduğunu belirtti. Osmanlı’da daha fazlaca teke, koyun ve kuzu etlerinin yendiğini, bal ve baharatlardan yapılan şerbetler olduğunu söz eden Otman, Bursa’da o devir fazlaca yaygın tüketilen kavatanın da saraya bol bol gönderildiğini söylemiş oldu. Bursa’da 16. yüzyıldan beri İskender Kebap’a emsal etlerin tüketildiğini paylaşan Otman, “Bursa’ya gelen Fransız bir seyyahın notlarından, burada şiş kebabın nasıl dönere dönüşünü görüyoruz. O periyot, etlerin şişlere takıldığını ve etlerin, şişlerde döndürülerek pişirildiğini, çabucak sonrasında da bıçakla kesildiğini yazıyor” diye konuştu. Elvin Otman yemeğin, tarihin günümüze kazandırılmasında da değerli bir aktör olduğunu kelamlarına ekledi.
İçki çeşitleri, meyhane kültürü ve cezalar hakkında ayrıntılı bilgiler veren İhsan Erdinçli de, içkinin bu coğrafyada değerli kıymetlerinden biri olduğunu ve çeşitli uygarlıkların katkılarıyla günümüze kadar ulaştığını belirtti. Yemek ve içkinin birbiriyle ahenginin tarih öncesine kadar uzandığına dikkat çeken Erdinçli, “Bu bağlantıyı, M.Ö. 10.000’lere kadar dayandırabiliyoruz. Mısır’da, Ortadoğu’da ekmek ve bira ikilisi birlikte anılıyor. Kimi ilaçların bileşenleri içinde dahi bakılırsabiliyoruz” dedi.
Şarap ve şarapla ilgili bir fazlaca ögenin, 1453’te İstanbul’un fethedilmesiyle bir arada Osmanlı Devleti’ne taşındığını söyleyen Erdinçli, İslamiyet’tilk evvelki Türk devletlerinde de, bor, begni, süçik üzere farklı kavramlarla tabir edilen içkiler üretildiğini tabir etti.
Osmanlı Devleti’nin içkiyi yalnızca Müslümanlar için yasakladığını, gayri Müslimler için müsaade verdiğini söyleyen İhsan Erdinçli, “1455’te Galata’da meyhane sayısı 2 iken, 1580’lere geldiğimizde bu sayının 1060 olduğunu görüyoruz. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde 1060 meyhane olduğunu söylerken, bu sayının sonrasındasında içki tüketiminin denetim edilebilmesi için 1840 senelerında 434 olduğunu tespit ettim” tabirlerini kullandı.
Meyhanelerin temel olarak gedikli, koltuk ve ayaklı olmak üzere üçe ayrıldığını belirten Erdinçli, içki içen Müslümanlara da had, tazir ve falaka üzere cezalar uygulandığını söylemiş oldu. İhsan Erdinçli, “Fatih Sultan Mehmet’ten itibaren takip edebildiğimiz kanunnamelerde, Müslümanların içki içmesinin cezalandırılması gereken bir kabahat olduğu belirtilmiş ve bunun sorumluluğu da kadılara bırakılmış. Literatürde Yasal Sultan Süleyman birinci içki yasağı uygulayan padişah olarak yer alırken, 2. Selim periyodunda gayri Müslimlere uygulanan içki özgürlüğü tekrar tanınıyor. Çeşitli Osmanlı padişahları içki ve meyhane yasağı uygulamışlardır. 2. Mahmut’tan daha sonra Osmanlı Devleti’nde hiç bir Osmanlı padişahı, içki yasağı uygulamamış, yasak yerine denetim etmeyi tercih etmişlerdir. Osmanlı Devleti’nin klasik devrinde şarap ve rakı daha epeyce tüketilirken, 19. yüzyıl ortalarına geldiğimizde biranın daha fazla tüketildiğini görüyoruz” diye konuştu.
Elvin Otman ile İhsan Erdinçli, söyleşinin son kısmında iştirakçilerin merak ettiği soruları yanıtladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı