Sivas kent merkezindeki kliniğinde yaklaşık 12 yıldır kedilerde görülen hastalıkların tedavisiyle ilgilenen Özmen, acil durumlarda uygun kan muhtaçlığının süratli biçimde karşılanmasına yönelik çevrim içi data tabanı oluşturmak için proje geliştirdi.
Özmen, kliniğe getirilen ve süratli test kitleriyle kan kümelerini belirlediği yaklaşık 100 kedinin bilgilerini “online kan bankası”na işledi.
Kedilerin kan kümelerinin yanı sıra yaş, ırk, kilo ve aşı durumlarını sisteme giren Özmen, hayvanlar için ulusal bir kan bankası bulunmayışının değerli bir eksiklik olduğunu söylemiş oldu.
Hayvanların kan kümeleri, süratli ve pratik belirlenemiyordu
Özmen, bu durum yalnızca fiziki koşulların yetersizliğinden değil, evcil hayvanlarda kan kümelerinin süratli ve pratik biçimde belirlenemiyor olmasından da kaynaklandığına dikkati çekti.
Evcil hayvanların kan kümesi tayininde daha hayli “cross match (çapraz eşleme)” denilen bir formülün kullanıldığını anlatan Özmen,
“Fakat bu formülle A, B kan kümesi halinde değil de şu kedinin kanı bu kediye uyuyor mu halinde uygunluk kuralı aranıyordu. Bunu birinci eşleştirmede de bulabiliyorsunuz, beşinci altıncı eşleştirmede de. ötürüsıyla epeyce önemli bir vakit kaybına yol açıyor.”
diye konuştu.
Proje yardımıyla uygun kan 5-10 dakika ortasında bulunacak
Özmen, süratli kitlerle kan kümesinin anında belirleyip ayrıntıları “online kan bankası”na aktardıklarını belirterek, şunları kaydetti:
“Kan nakli birfazlaca durumda muhtaçlık olabiliyor. Çoklukla travma, trafik kazası, yüksekten düşme ve enfeksiyon hastalıklarında acil kan nakline gereksinim olabiliyor. Bu sistemle online kan bankasında, daha evvel kan kümelerini tayin ettiğimiz kediler listesi hazır bulunacak. Çapraz eşleştirme dediğimiz testin mühleti 3 saat sürüyor ancak online kan bankası yardımıyla bu müddet 5-10 dakikaya iniyor.”
Kedilerde kan kümelerinin genel olarak A, B ve AB formunda olduğunu aktaran Özmen, fakat birçok kişinin, bu kitlerin kliniklerde yaygın olarak kullanılmaması niçiniyle kedisinin aşı programını, enzim, hormon ve enfeksiyon pahalarını bildiği biçimde kan kümesini bilmediğine dikkati çekti.
Özmen, projenin köpeklerde de uygulanabileceğini ama köpeklerde kan kümelerinin alt parametrelerinin biraz daha yaygın olduğunu söylemiş oldu.
Uygulama, Türkiye’de bir ilk
Sivas Veteriner Doktorlar Odası Lideri Ahmet Koçak ise Özmen’in geliştirdiği projeyi desteklediklerini ve kent geneline yayacaklarını tabir ederek,
“Veteriner tabiplerimiz, bu proje yardımıyla acil durumlarda sistemin bilgi tabanına işleyeceğimiz bilgilere bakarak en yakın donöre ulaşabilecek. Bu uygulamanın Türkiye’de bir birinci olduğunu hatırlatmak isterim. İnşallah bundan daha sonra örnek bir proje olarak Türkiye’nin her yerinde kullanılır.”
dedi.
Klinikte kedisinin kan kümesini belirleyen Melike Dur da acil durumlarda gerekli kan muhtaçlığına anında ulaştıracak projeyi fazlaca yararlı bulduğunu kaydetti.
Özmen, kliniğe getirilen ve süratli test kitleriyle kan kümelerini belirlediği yaklaşık 100 kedinin bilgilerini “online kan bankası”na işledi.
Kedilerin kan kümelerinin yanı sıra yaş, ırk, kilo ve aşı durumlarını sisteme giren Özmen, hayvanlar için ulusal bir kan bankası bulunmayışının değerli bir eksiklik olduğunu söylemiş oldu.
Hayvanların kan kümeleri, süratli ve pratik belirlenemiyordu
Özmen, bu durum yalnızca fiziki koşulların yetersizliğinden değil, evcil hayvanlarda kan kümelerinin süratli ve pratik biçimde belirlenemiyor olmasından da kaynaklandığına dikkati çekti.
Evcil hayvanların kan kümesi tayininde daha hayli “cross match (çapraz eşleme)” denilen bir formülün kullanıldığını anlatan Özmen,
“Fakat bu formülle A, B kan kümesi halinde değil de şu kedinin kanı bu kediye uyuyor mu halinde uygunluk kuralı aranıyordu. Bunu birinci eşleştirmede de bulabiliyorsunuz, beşinci altıncı eşleştirmede de. ötürüsıyla epeyce önemli bir vakit kaybına yol açıyor.”
diye konuştu.
Proje yardımıyla uygun kan 5-10 dakika ortasında bulunacak
Özmen, süratli kitlerle kan kümesinin anında belirleyip ayrıntıları “online kan bankası”na aktardıklarını belirterek, şunları kaydetti:
“Kan nakli birfazlaca durumda muhtaçlık olabiliyor. Çoklukla travma, trafik kazası, yüksekten düşme ve enfeksiyon hastalıklarında acil kan nakline gereksinim olabiliyor. Bu sistemle online kan bankasında, daha evvel kan kümelerini tayin ettiğimiz kediler listesi hazır bulunacak. Çapraz eşleştirme dediğimiz testin mühleti 3 saat sürüyor ancak online kan bankası yardımıyla bu müddet 5-10 dakikaya iniyor.”
Kedilerde kan kümelerinin genel olarak A, B ve AB formunda olduğunu aktaran Özmen, fakat birçok kişinin, bu kitlerin kliniklerde yaygın olarak kullanılmaması niçiniyle kedisinin aşı programını, enzim, hormon ve enfeksiyon pahalarını bildiği biçimde kan kümesini bilmediğine dikkati çekti.
Özmen, projenin köpeklerde de uygulanabileceğini ama köpeklerde kan kümelerinin alt parametrelerinin biraz daha yaygın olduğunu söylemiş oldu.
Uygulama, Türkiye’de bir ilk
Sivas Veteriner Doktorlar Odası Lideri Ahmet Koçak ise Özmen’in geliştirdiği projeyi desteklediklerini ve kent geneline yayacaklarını tabir ederek,
“Veteriner tabiplerimiz, bu proje yardımıyla acil durumlarda sistemin bilgi tabanına işleyeceğimiz bilgilere bakarak en yakın donöre ulaşabilecek. Bu uygulamanın Türkiye’de bir birinci olduğunu hatırlatmak isterim. İnşallah bundan daha sonra örnek bir proje olarak Türkiye’nin her yerinde kullanılır.”
dedi.
Klinikte kedisinin kan kümesini belirleyen Melike Dur da acil durumlarda gerekli kan muhtaçlığına anında ulaştıracak projeyi fazlaca yararlı bulduğunu kaydetti.