9 Soruda Parkisyon Hastalığı

Yasmin

New member
PARKİNSON HASTALIĞI BELİRTİ VERMEDEN SİNSİCE İLERLİYOR

Parkinson hastalığı günümüzde ileri yaşlarda en sık görülen hastalıklar içinde yer almaya başlamıştır. Hareketlerde yavaşlama ve titreme ile başlayan, tedavi edilmediği takdirde vakit içerisinde bireyleri yatağa bağımlı hale getirebilen parkinson hastalığı, asıl olarak beyinde bulunan hücrelerin birbirleriyle irtibata geçmesini sağlayan ‘dopamin’ üretici hücrelerin bozulmaya uğramasından kaynaklanmaktadır.

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Nöroloji kısmından, Doç. Dr. İdeal Figen Demir ‘Parkinson Hastalığı hakkında hastaların merak ettiği soruları’ cevapladı.

  1. Parkinson hastalığı nedir?
Nörolojıde hareket bozuklukları olarak isimlendirilen geniş bir yelpaze altında incelenen bir hastalıktır. Yaklaşık 200 yıl evvel tanımlanmıştır. Beyinde dopamin denilen bir hususun eksikliğnden kaynaklanır. Dopamin, hareketlerimizi akıcı, kolay ahenk ortasında uyumlu ve otomatik bir biçimde yapmamızı sağlayan bir unsurdur. ötürüsıyla eksikliğinde temel olarak bu alanlarda sorun yaşanır.

  1. Parkinson hastalığı hangi yaşlarda görülür?
40-75 yaşları içinde, çoğunlukla da 60 yaş üzerinde başlar. Genel itibariyle yaşlılık hastalığıdır. Lakin tüm Parkinson hastalarının 5 kadarı 20-40 yaşları içinde başlar. Bu durumda genç başlangıçlı Parkinson hastalığından bahsedilir.

  1. Görülme sıklığı nedir?
Dünyanın her yerinde her türlü sosyoekonomik şartta görülebilen bir hastalıktır. Erkekelerde bayanlara oranla biraz daha fazla görülüyor. Yapılan çalışmalarda değişik ülkelerden farklı oranlar görmekteyiz. Fakat ortalama olarak 65 yaş üstünde her 100 şahıstan 1’inin Parkinson hastası olduğu kabul edilmektedir

  1. Hastalığın oluşma sebebi nedir?
Parkinson hastalığı bahsetmiş olduğumiz üzere beyinde dopamin denen maddeyi üreten hücrelerde kayıp niçiniyle ortaya çıkar. Ama hala bu hücrelerin niye hasara uğradığı ile ilgili elimizde kesin bir bilgi yok. Kimi tarım ve bitki ilaçlarına maruz kalmanın hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunabileceği ileri sürülmüştür lakin hala elimizde kesin bir delil yoktur. Öte yandan ailede bir ebeveyn yahut kardeşte Parkinson hastalığı varlığı o şahısta Parkinson hastalığı gelişme riskini yaklaşık 2 kat arttırmaktadır. Kalıtsal özellikteki Parkinson hastalığı daha epeyce genç yaşlarda başlama eğilimindedir. Karı kocanın ikisinde de Parkinson hastalığı 2 den daha az sıklıkta olması hastalığın bulaşıcı olmadığını ve beslenmeye ilişkin ögelerin da büsbütün suçlanamayacağını düşündürüyor. Sonuç olarak günümüzde genetik yatkınlık tabanında çevresel faktörlerin rol oynadığı çoğul niçine bağlı bir hastalık olarak bedellendirilmektedir.

  1. Parkinson hastalığı nasıl başlar?
Hastalık çoklukla sinsi başlar. Çoğunlukla hastalar yakınmalarının tam olarak ne vakit başladığını söyleyemez. Hastaların çabucak tümünde belirtiler tek bir vücut yarısında başlar vakit içinde daha yavaşça olmakla bir arada karşı vücut yarısında ortaya çıkar. Lakin hastalık seyri boyunca bu asimetrik seyir kendini korur.

  1. Belirtileri nelerdir?
Temel olarak 4 belirti vardır. Titreme, uzuvların katılığı, hareketlerde yavaşlama ve duruş ve istikrar bozukluğudur. Bunları tek tek ele alacak olursak;

Titreme: Parkinson hastalarının en sık tabibe başvurma sebebidir. Hastaların 80’inde vardır. Tipik olarak istirahat halinde iken yahut aşikâr bir konumu koruma ederken ortaya çıkar. Kaba bir titremedir. Ekseriyetle elde başlar ve bozuk para sayma hareketine yahut ufak bir taşı baş ve işaret parmağı içinde yuvarlama hareketine emsal. Ayakta ortaya çıktığında pedala basıp kaldırma hareketine misal. Titreme gerilim yahut zihinsel faaliyet ile artar ve uykuda kaybolur.

Kaslarda sertlik: ekseriyetle tabibin muayene bulgusu olmakla birlikte fazlaca şiddetli ise hasta tarafınca fark edilebilir. Hastalar kimi vakit bu kas sertliğini yorgunluk, ağrı, kramp batma hissi formunda algılayabilir.

Hareketlerde yavaşlama: en epey özürlülük yaratan durum diyebiliriz. Hareketlerin büyüklüğü ve gerisi sıra yineı azalmıştır. İstemli hareketler haricinde yürürken kolların sallanması ve göz kırpma üzere otomatik hareketlerde azalır. Mimikleri oluşturan kas hareketlerinin de azalması kararı donuk bir yüz tabiri oluşur. Yazarken gitgide harfler küçülür ek olarak titremede var ise okunmaz hale gelir.

Duruş ve istikrar bozuklukları: Parkinson hastalarında duruş ve dengeyi muhafaza yeteneği vakit içinde bozulabilir. Biroldukça Parkinson hastası öne yanlışsız hafifçeçe eğik durma eğilimindedir. Duruştaki öbür bir özellik hastanın yürürken ya da ayakta dururken bir yahut her iki kolunu dirsekten ve bacaklarını dizlerden ve kalçadan bükme eğilimidir. Duruş bozukluğu vakit içinde ayakta dururken, yürürken ve dönüş yaparken yahut sandalyeden kalkarken ve ileri gerçek uzanırken emniyetsiz hissetmeye, istikrar kaybına ve düşmelere yol açabilir.

Yürüme bozukluğu, yürürken kilitlenme ve düşmeler: Olağan yürüyüş sırasında adım atma, kolları sallama doğal bir biçimde süratli, içgüdüsel ve otomatik olarak yapılır. Parkinson hastalığının bilhassa erken devirlerinde biroldukca hastanın yürümesi olağandır ve senelerca olağan kalabilir. vakit içinde hastalık için tipik olan küçük adımlarla yürüme hali dikkati çeker. İleri evrede olan ve yürümelerinin bariz halde bozulduğu hastalar ayaklarının ucunu yerden kaldıramazlar ve bir yahut her iki ayağı sürüyerek yürümeye başlarlar. Yürürken otomatik olarak yapılan kol sallama hareketi azalır ve vakit içinde kaybolur. Dönüşler yavaşlamıştır ve fazlaca sayıda minik adımla beden tek bir bütün halinde döner. Yürüme bozukluğu olan hastalar kimi vakit düzgün formda yürürken ansızın ayakları yere yapışmış üzere kalakalırlar ve “kilitlenme” olarak tanımlanan durum ortaya çıkar

  1. Diğer belirtiler var mıdır?
Parkinson hastalığında görülen öteki belirtiler içinde, konuşma bozukluğu, yorgunluk, külfet hissi, ruhsal çöküntü hali, uzuv ağrıları, salya akması, kabızlık, mide boşalmasının gecikmesi, uyku ve cinsel fonksiyon bozuklukları, ciltte yağlanma, terleme artışı, koku alma duyusunun azalması, sık idrara çıkma, tansiyon düşmesi, uyku bozukluğu, huzursuz bacak sendromu, unutkanlık ve vakit içinde da demans sayılabilir. Kelam konusu hastalık belirtileri her Parkinson hastasında görülmediği üzere, ortaya çıktığı vakit her hastada birebir şiddette olmaz. Birtakım belirtiler ise kullanılan ilaçların yan tesirlerinden kaynaklanabilir.

  1. Parkinson hastalığının tanısı nasıl konur?
Parkinson hastalığı tanısı klinik muayene bilgilerine dayanılarak temalır, tedaviye alınan olumlu karşılık da tanıyı doğrulayıcı ispat oluşturur. Parkinson hastalığı teşhisini mutlaklaştırmak üzere rastgele bir beyin görüntülemesi yahut özel bir kan analizi yapılması mecburî değildir. Kelam konusu incelemelere hastalığın ayırıcı teşhisine giren başka niçinleri dışlamak gayesiyle başvurulur.

  1. Tedavisi var mı?
Parkinson hastalığında belirtilerin tedavisi temel olarak ilaçlarla yapılır. Seyrek olarak, ilaç tedavileriyle denetim altına alınamayan şiddetli titreme varlığında ya da ileri evredeki hastalarda hayat kalitesini bozan “açılma ve kapanma” devirleri ya da ilaç dozunu artırmayı kısıtlayan istem dışı hareketlere yol açan yan tesirler kelam konusu olduğunda cerrahi yollara de başvurulmaktadır.

Günümüzde Parkinson hastalığındaki belirtilerden sorumlu olan dopamin hücrelerinin hasarını büsbütün onaracak kesin bir tedavi çabucak hemen bulunamamış olmakla bir arada, hastalık belirtileri ilaçlarla kıymetli ölçüde azaltılabilmektedir. Mevcut ilaçlar beyinde eksilmiş olan dopamini yerine koyar yahut onun tesirini taklit eder. Kimileri da dopaminin kimyasal yolla parçalanmasını engelleyerek tesirini artırır. İlaçların ömür uzunluğu, sistemli olarak alınması gerekmektedir. Şayet ilaçlar doktorun tavsiyesi haricinde kesilecek olursa, hastalık belirtileri er geç tekrar başlayacağı üzere, ilaçların ani kesilmesi kimi vakit ömrü tehdit eden durumlara da yol açabilir. Tedavide kullanılan birebir çeşit ve birebir dozdaki bir ilaç bir hastada fayda sağlarken, bir başkasında etkisiz olabilmektedir, yani Parkinson tedavisi büsbütün bireye özeldir.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı