Getty Images Bulmaca çözmek ya da satranç oynamak beyni canlı tutan faaliyetler
Demans riskini azaltmak için her yaştan insanlara, beyinlerine “iyi bakmaları” öneriliyor.
İngiltere’deki Alzheimer Araştırmaları Vakfı’nın (Alzheimer Research UK) araştırması sonunda hazırlanan yeni bir uygulama, zihin açıklığı, hareketlilik ve toplumsal bağlarına dair pek epeyce teklif getiriyor.
Örneğin toplumsal ilgilerden kopmamanın bir yolu olarak 40’lı ve 50’li yaşlarda, tertipli olarak kulak muayenesi yaptırıp, işitme meselelerini vaktinde engellemek teklifler içinde.
Fakat birden fazla demans olayı bu çeşit yollarla engellenemiyor.
O bakımdan erken teşhis ve gelişmiş tedaviler hala hayati değer taşıyor.
Araştırma, demansla bağlı 12 risk faktörü tespit etmiş.
Eğer bunlarda gerekli değişiklikler yapılırsa her 10 şahıstan 4’ünde hafıza kaybı, baş karışıklığı ve irtibat sıkıntılarının ilerlemesi durdurulabiliyor.
Bu risk faktörleri temelinde sigarayı bırakma, alkollü içki ölçüsünü azaltma, nizamlı antrenman ve beyni canlı tutacak faaliyetler tavsiye ediliyor.
En kıymetlisi de, uzmanlar bunları yapmak için hiçbir vakit epey erken ya da epey geç olmadığını söylüyorlar.
Son araştırmalara dayanarak hazırlanan beyin sıhhati testi, şahsi demans ihtimalini azaltmak isteyen herkesçe yapılabilir.
Fakat uzmanlar bilhassa 40-50 yaş kümesini hedefliyor, zira bunun beyin sıhhatini müdafaa açısından değerli bir fırsat penceresi olduğunu düşünüyorlar.
Vakfın baş tabibi Profesör Jonathan Schott, uygulamanın “insanlara demans konusunda harekete geçip, riskleri azaltma imkanı veren pratik ve kolay prosedürler sunacağını” söylüyor.
Buna karşılık Profesör Schott, demans riskini azaltmanın mümkün olduğunu insanların yalnızca üçte birinin bildiğini, bunun değişmesi gerektiğini de kaydediyor.
Alzheimer, beyin işlevlerinin azalması manasındaki demansın en yaygın niçini ve İngiltere’de yaklaşık 1 milyon, dünyada ise toplam 55 milyon insanın sıhhatini etkileyen bir durum.
Giderek daha epeyce insan daha uzun yaşadığı ötürüsıyla risk kümesindeki insan sayısı arttığı için bu sayıların da önümüzdeki senelerda süratle yükselmesi bekleniyor.
İngiltere’de Demans Platformları isimli oluşumdan demans uzmanı hekim Sarah Bauermeister pek fazlaca araştırmanın, işitme meseleleri ile demans riski içinde ilgi olduğu kararına vardığını hatırlatıyor:
“Tam olarak niye bu biçimde olduğu açık değil ancak muhtemelen, konuşmaları anlamak için uğraşırken öbür duyularını kullanmaya odaklanamıyorlar ve dünyaları küçülüyor.”
Bu yüzden sık sık kulakları denetim ettirip gerektiğinde işitme aygıtları kullanmanın faydalı olacağını söylüyor.
‘Demanslıları suçlamak yanlış’
şahsi olarak demans riskimiz, yaş, genlerimiz ve hayat stilimizin bir bileşimiyle ilişkili.
Bunların birden fazla değiştirilebilir şeyler değil ve o yüzden demans hadiselerinin yüzde 60 kadarını önlemenin garantili bir yolu yok.
Londra’daki Queen Mary Üniversitesi’nde demans konusunda ders veren Dr. Charles Marshall “İnsanları demans oldukları için suçlamamak fazlaca önemli” diyor.
Bazı kesitler, mesela daha fakir bir ortamda büyüyen ve yaşayanlar, eğitim imkanlarından daha az yararlanabilenlerde demans riski daha yüksek.
Fakat Dr. Charles Marshall İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri NHS’in 40 ile 74 yaş ortası nüfus için hazırladığı sıhhat denetimi uygulamasının beyin sıhhatini denetim için de kullanılabileceğini ve tıpkı zamandamansın birinci belirtilerinin tespit edilebileceğini birebir vakitte tavsiyeler verilebileceğini söylüyor.
Şu anda demansın teşhisi ortalama üç yıl sürüyor ve epey az tedavi öneriliyor.
Dr. Marshall “Demans için de kanser üzere bir teşhis süreci geliştirmemiz lazım. Bu da sıhhat hizmetlerinin bir daha yapılandırılmasını gerektiriyor” diyor.
“Artık yeni tedavi formları geliştirildikçe onları uygulamaya hazır olmamız lazım” diye ekliyor.
Son vakit içinderda lecanemab isimli bir ilacın Alzheimerlı hastaların beynindeki gerilemeleri yavaşlatma bakımından umut vadettiği ortaya çıktı.
Alzheimer Araştırmaları Vakfı yöneticisi Hilary Evans “Demans hadiselerinin yüzde 40’ının önlenme potansiyeli olduğu düşünüldüğünde, bu yürek parçalayıcı sıhhat sıkıntısının bireyler ve toplum üstündeki tesirlerini azaltma konusunda devasa bir fırsat olduğu da ortaya çıkıyor” diyor ve ekliyor:
“Beyin sıhhati ve beynimize yeterli bakmanın demans riskini nasıl azaltabileceği hakkında ulusal bir farkındalık yaratmanın tam vakti.”
Demans riskini azaltmak için her yaştan insanlara, beyinlerine “iyi bakmaları” öneriliyor.
İngiltere’deki Alzheimer Araştırmaları Vakfı’nın (Alzheimer Research UK) araştırması sonunda hazırlanan yeni bir uygulama, zihin açıklığı, hareketlilik ve toplumsal bağlarına dair pek epeyce teklif getiriyor.
Örneğin toplumsal ilgilerden kopmamanın bir yolu olarak 40’lı ve 50’li yaşlarda, tertipli olarak kulak muayenesi yaptırıp, işitme meselelerini vaktinde engellemek teklifler içinde.
Fakat birden fazla demans olayı bu çeşit yollarla engellenemiyor.
O bakımdan erken teşhis ve gelişmiş tedaviler hala hayati değer taşıyor.
Araştırma, demansla bağlı 12 risk faktörü tespit etmiş.
Eğer bunlarda gerekli değişiklikler yapılırsa her 10 şahıstan 4’ünde hafıza kaybı, baş karışıklığı ve irtibat sıkıntılarının ilerlemesi durdurulabiliyor.
Bu risk faktörleri temelinde sigarayı bırakma, alkollü içki ölçüsünü azaltma, nizamlı antrenman ve beyni canlı tutacak faaliyetler tavsiye ediliyor.
En kıymetlisi de, uzmanlar bunları yapmak için hiçbir vakit epey erken ya da epey geç olmadığını söylüyorlar.
Son araştırmalara dayanarak hazırlanan beyin sıhhati testi, şahsi demans ihtimalini azaltmak isteyen herkesçe yapılabilir.
Fakat uzmanlar bilhassa 40-50 yaş kümesini hedefliyor, zira bunun beyin sıhhatini müdafaa açısından değerli bir fırsat penceresi olduğunu düşünüyorlar.
Vakfın baş tabibi Profesör Jonathan Schott, uygulamanın “insanlara demans konusunda harekete geçip, riskleri azaltma imkanı veren pratik ve kolay prosedürler sunacağını” söylüyor.
Buna karşılık Profesör Schott, demans riskini azaltmanın mümkün olduğunu insanların yalnızca üçte birinin bildiğini, bunun değişmesi gerektiğini de kaydediyor.
Alzheimer, beyin işlevlerinin azalması manasındaki demansın en yaygın niçini ve İngiltere’de yaklaşık 1 milyon, dünyada ise toplam 55 milyon insanın sıhhatini etkileyen bir durum.
Giderek daha epeyce insan daha uzun yaşadığı ötürüsıyla risk kümesindeki insan sayısı arttığı için bu sayıların da önümüzdeki senelerda süratle yükselmesi bekleniyor.
İngiltere’de Demans Platformları isimli oluşumdan demans uzmanı hekim Sarah Bauermeister pek fazlaca araştırmanın, işitme meseleleri ile demans riski içinde ilgi olduğu kararına vardığını hatırlatıyor:
“Tam olarak niye bu biçimde olduğu açık değil ancak muhtemelen, konuşmaları anlamak için uğraşırken öbür duyularını kullanmaya odaklanamıyorlar ve dünyaları küçülüyor.”
Bu yüzden sık sık kulakları denetim ettirip gerektiğinde işitme aygıtları kullanmanın faydalı olacağını söylüyor.
‘Demanslıları suçlamak yanlış’
şahsi olarak demans riskimiz, yaş, genlerimiz ve hayat stilimizin bir bileşimiyle ilişkili.
Bunların birden fazla değiştirilebilir şeyler değil ve o yüzden demans hadiselerinin yüzde 60 kadarını önlemenin garantili bir yolu yok.
Londra’daki Queen Mary Üniversitesi’nde demans konusunda ders veren Dr. Charles Marshall “İnsanları demans oldukları için suçlamamak fazlaca önemli” diyor.
Bazı kesitler, mesela daha fakir bir ortamda büyüyen ve yaşayanlar, eğitim imkanlarından daha az yararlanabilenlerde demans riski daha yüksek.
Fakat Dr. Charles Marshall İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri NHS’in 40 ile 74 yaş ortası nüfus için hazırladığı sıhhat denetimi uygulamasının beyin sıhhatini denetim için de kullanılabileceğini ve tıpkı zamandamansın birinci belirtilerinin tespit edilebileceğini birebir vakitte tavsiyeler verilebileceğini söylüyor.
Şu anda demansın teşhisi ortalama üç yıl sürüyor ve epey az tedavi öneriliyor.
Dr. Marshall “Demans için de kanser üzere bir teşhis süreci geliştirmemiz lazım. Bu da sıhhat hizmetlerinin bir daha yapılandırılmasını gerektiriyor” diyor.
“Artık yeni tedavi formları geliştirildikçe onları uygulamaya hazır olmamız lazım” diye ekliyor.
Son vakit içinderda lecanemab isimli bir ilacın Alzheimerlı hastaların beynindeki gerilemeleri yavaşlatma bakımından umut vadettiği ortaya çıktı.
Alzheimer Araştırmaları Vakfı yöneticisi Hilary Evans “Demans hadiselerinin yüzde 40’ının önlenme potansiyeli olduğu düşünüldüğünde, bu yürek parçalayıcı sıhhat sıkıntısının bireyler ve toplum üstündeki tesirlerini azaltma konusunda devasa bir fırsat olduğu da ortaya çıkıyor” diyor ve ekliyor:
“Beyin sıhhati ve beynimize yeterli bakmanın demans riskini nasıl azaltabileceği hakkında ulusal bir farkındalık yaratmanın tam vakti.”