Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Hasret Taşkapılıoğlu, hastalığın kesin tedavisi olmasa da günümüzde tıptaki gelişmeler, erken teşhis ve tabip denetiminde alınacak tedbirler ile tekerlekli sandalye gereksinimi duyan hasta sayısının azaldığına dikkat çekti.
Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, hastalığın “Genetik, vitamin D, sigara, EBV üzere viral enfeksiyonlar üzere çevresel faktörlerin yanı sıra hastalıkla hala ilintisi ispat edilmeye çalışılan diğer faktörlerin karmaşık bağları kararı” olarak ortaya çıktığını belirterek MS’e bayanların daha yatkın olduğunu, erkeklerde ise ilerleyici formda seyretmeye meyilli olduğunu söz etti.
MS’in çoğunlukla 30 yaş öncesindeki genç erişkinlerde görüldüğüne değinen Doç. Dr. Taşkapılıoğlu “Son bilgilere nazaran, tüm dünyada 2.8 milyon MS’li var. MS çoğunlukla 30 yaş öncesindeki genç erişkinlerde görülür. MS teşhisi alan olguların tipik yaş aralığı 20-35 yaş olup zirve noktası 30 yaştır. MS, atak ve düzelmelerle (relapsing remittting) seyredebildiği üzere ataklı periyotlardan bir süre daha sonra ilerleyici nörolojik engellilik (sekonder progresif) yahut birinci ataktan daha sonra ilerleyici nörolojik engellilik (primer progresif) yapabilir” diye konuştu.
“HER MS’LİNİN MS’İ KENDİSİ İÇİN BİRİCİK”
Her MS’linin MS’inin kendisi için ‘biricik‘ olduğunun akıldan çıkarılmaması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, hastalığın belirtilerini şu biçimde sıraladı:
“Vücudun rastgele bir yerinde olağandışı duyum (tansiyon aletinin manşonunun şişirilmesinin kolda oluşturduğu sıkıştırıp bırakılma hissi) yahut uyuşma, donukluk, hissizlik üzere duysal belirtiler, kuvvetsizlik, yürüme, istikrar ve konuşma bozukluğu, bacaklarda katılık, yorgunluk, depresyon, his durum değişiklikleri, baş dönmesi, görme kaybı, görme alanı bozukluğu yahut çift görme, işeme, dışkılama ve cinsel işlev bozuklukları, ağrı, kaşıntı, unutkanlık.”
“BELİRTİLERİN DOKTORA ÇOK GÜZEL ANLATILMASI GEREKİR”
Tüm nörolojik hastalıklarda olduğu üzere hastanın öyküsünün alınmasının teşhis koyarken ehemmiyetine değinen Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, “MS’in teşhisini koyarken hastada ortaya çıkan belirtilerin doktora fazlaca yeterli anlatılması gerekir. Hakikat teşhise giden süreçte, detaylı hikaye almak ve ayrıntılı bir nörolojik muayene yapmak en kıymetli kurallar olarak kabul edilir. Bu mevzuda tecrübeli bir tabip, detaylı hikaye ve muayene ile klinik olarak MS’in ön teşhisini koyabilir. Teşhisi kesinleştirmede öbür değerli kural ise MS ile karışabilecek hastalıkların dışlanmasıdır” dedi.
MS’de teşhisin nörolojik muayene, elektrofizyolojik (sinir iletimini ölçen) testler, beyin omurilik sıvısı incelemesi ve Mmagnetik rezonans (MR) görüntüleme yardımı ile konulduğunu lisana getiren Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, beyin ve omuriliğin MR görüntüleme ile değerlendirilmesinin önem taşıdığını söylemiş oldu. Kimi hastalarda kesin teşhis için beyin omurilik sıvısının incelenmesi, kan testleri ve elektrofizyolojik çalışmaların da gerekebileceğini kelamlarına ekledi.
“TEMELDE 3 TİP TEDAVİ VAR”
Doç. Dr. Taşkapılıoğlu MS’in şu anda tam bir tedavisi olmamakla birlikte atak tedavisi, hastalık seyrini değiştirici ve hastanın belirtilerine yönelik tedavi olmak üzere 3 farklı alanda tedavi yaklaşımları olduğunu belirterek birtakım MS çeşitlerinde erken teşhis ve hastalığın uzun müddette biriken engelliliğin azaldığını lisana getirdi. Günümüzde MS tedavisinde epey sayıda ilaç seçeneği bulunduğunu anımsatan Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, “Hastanın atakları ve hastalığın şiddetine nazaran hangi ilaca başlayacağına karar veriliyor. Ataklar erken devirde denetim altına alındığında, bu atakların oluşturacağı hasar da engellenmiş oluyor.” diye konuştu.
“EGZERSİZ ŞART”
Hastada var ise kansızlık ve vitamin eksiklerinin (özellikle vit D ve B12) giderilmesi, yazın güneşten muhakkak mühletlerle yaralanmalarının, diğer hastalıkları var ise onların da tedavi edilmesinin gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Taşkapılıoğlu “MS’lilerin ömrün ortasında kalması, mesleklerini yapmaya devam etmeleri, antrenman yapmaları, nizamlı beslenmeleri (MS’te önerilen diyet tipi Akdeniz tipi beslenme), gün ortasında güçlerini muhafazayı ve gerilimi yönetmeyi öğrenmeleri önerilmektedir” tabirlerini kullandı.
MS’in, kronik bir hastalık olması sebebiyle hem kaliteli uzun bir hayat, birebir vakitte atakların önüne geçebilmek için antrenmanın ehemmiyetine işaret eden Doç. Dr. Taşkapılıoğlu “Egzersiz, zayıf kasların niye olduğu sorunları , depresif ruh halini önleyebiliyor, mesane ve bağırsak sorunlarının tahliline de dayanak sağlıyor” dedi.
Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, hastalığın “Genetik, vitamin D, sigara, EBV üzere viral enfeksiyonlar üzere çevresel faktörlerin yanı sıra hastalıkla hala ilintisi ispat edilmeye çalışılan diğer faktörlerin karmaşık bağları kararı” olarak ortaya çıktığını belirterek MS’e bayanların daha yatkın olduğunu, erkeklerde ise ilerleyici formda seyretmeye meyilli olduğunu söz etti.
MS’in çoğunlukla 30 yaş öncesindeki genç erişkinlerde görüldüğüne değinen Doç. Dr. Taşkapılıoğlu “Son bilgilere nazaran, tüm dünyada 2.8 milyon MS’li var. MS çoğunlukla 30 yaş öncesindeki genç erişkinlerde görülür. MS teşhisi alan olguların tipik yaş aralığı 20-35 yaş olup zirve noktası 30 yaştır. MS, atak ve düzelmelerle (relapsing remittting) seyredebildiği üzere ataklı periyotlardan bir süre daha sonra ilerleyici nörolojik engellilik (sekonder progresif) yahut birinci ataktan daha sonra ilerleyici nörolojik engellilik (primer progresif) yapabilir” diye konuştu.
“HER MS’LİNİN MS’İ KENDİSİ İÇİN BİRİCİK”
Her MS’linin MS’inin kendisi için ‘biricik‘ olduğunun akıldan çıkarılmaması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, hastalığın belirtilerini şu biçimde sıraladı:
“Vücudun rastgele bir yerinde olağandışı duyum (tansiyon aletinin manşonunun şişirilmesinin kolda oluşturduğu sıkıştırıp bırakılma hissi) yahut uyuşma, donukluk, hissizlik üzere duysal belirtiler, kuvvetsizlik, yürüme, istikrar ve konuşma bozukluğu, bacaklarda katılık, yorgunluk, depresyon, his durum değişiklikleri, baş dönmesi, görme kaybı, görme alanı bozukluğu yahut çift görme, işeme, dışkılama ve cinsel işlev bozuklukları, ağrı, kaşıntı, unutkanlık.”
“BELİRTİLERİN DOKTORA ÇOK GÜZEL ANLATILMASI GEREKİR”
Tüm nörolojik hastalıklarda olduğu üzere hastanın öyküsünün alınmasının teşhis koyarken ehemmiyetine değinen Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, “MS’in teşhisini koyarken hastada ortaya çıkan belirtilerin doktora fazlaca yeterli anlatılması gerekir. Hakikat teşhise giden süreçte, detaylı hikaye almak ve ayrıntılı bir nörolojik muayene yapmak en kıymetli kurallar olarak kabul edilir. Bu mevzuda tecrübeli bir tabip, detaylı hikaye ve muayene ile klinik olarak MS’in ön teşhisini koyabilir. Teşhisi kesinleştirmede öbür değerli kural ise MS ile karışabilecek hastalıkların dışlanmasıdır” dedi.
MS’de teşhisin nörolojik muayene, elektrofizyolojik (sinir iletimini ölçen) testler, beyin omurilik sıvısı incelemesi ve Mmagnetik rezonans (MR) görüntüleme yardımı ile konulduğunu lisana getiren Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, beyin ve omuriliğin MR görüntüleme ile değerlendirilmesinin önem taşıdığını söylemiş oldu. Kimi hastalarda kesin teşhis için beyin omurilik sıvısının incelenmesi, kan testleri ve elektrofizyolojik çalışmaların da gerekebileceğini kelamlarına ekledi.
“TEMELDE 3 TİP TEDAVİ VAR”
Doç. Dr. Taşkapılıoğlu MS’in şu anda tam bir tedavisi olmamakla birlikte atak tedavisi, hastalık seyrini değiştirici ve hastanın belirtilerine yönelik tedavi olmak üzere 3 farklı alanda tedavi yaklaşımları olduğunu belirterek birtakım MS çeşitlerinde erken teşhis ve hastalığın uzun müddette biriken engelliliğin azaldığını lisana getirdi. Günümüzde MS tedavisinde epey sayıda ilaç seçeneği bulunduğunu anımsatan Doç. Dr. Taşkapılıoğlu, “Hastanın atakları ve hastalığın şiddetine nazaran hangi ilaca başlayacağına karar veriliyor. Ataklar erken devirde denetim altına alındığında, bu atakların oluşturacağı hasar da engellenmiş oluyor.” diye konuştu.
“EGZERSİZ ŞART”
Hastada var ise kansızlık ve vitamin eksiklerinin (özellikle vit D ve B12) giderilmesi, yazın güneşten muhakkak mühletlerle yaralanmalarının, diğer hastalıkları var ise onların da tedavi edilmesinin gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Taşkapılıoğlu “MS’lilerin ömrün ortasında kalması, mesleklerini yapmaya devam etmeleri, antrenman yapmaları, nizamlı beslenmeleri (MS’te önerilen diyet tipi Akdeniz tipi beslenme), gün ortasında güçlerini muhafazayı ve gerilimi yönetmeyi öğrenmeleri önerilmektedir” tabirlerini kullandı.
MS’in, kronik bir hastalık olması sebebiyle hem kaliteli uzun bir hayat, birebir vakitte atakların önüne geçebilmek için antrenmanın ehemmiyetine işaret eden Doç. Dr. Taşkapılıoğlu “Egzersiz, zayıf kasların niye olduğu sorunları , depresif ruh halini önleyebiliyor, mesane ve bağırsak sorunlarının tahliline de dayanak sağlıyor” dedi.