Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Kısmı Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Öğretim Üyesi Dr. Yavuz Yılmaz, akıllı telefon bağımlılığının davranışsal ve ruhsal bozukluklara yol açtığını belirtti.
Son birkaç yılda akıllı telefon kullanımda gözle görülür hale gelen artışın olumsuz tesirleri hakkında açıklamada bulunan Yılmaz, 21’inci yüzyılın en büyük bağımlılığının akıllı telefon kullanması olduğunu lisana getirerek, “Gelişen teknoloji ile bir arada cep telefonu, internet, oyun bağımlılığı üzere davranışsal bağımlılıklar da ortaya çıkmıştır. Bu durum yalnızca kişinin fizikî sıhhatini değil ruhsal sıhhatini da olumsuz etkilemekte; aile ömrü, iş hayatı, toplumsal alakaları ve okul muvaffakiyetinde bozulmalara niye olmaktadır.
Davranışsal bağımlılık için birtakım teşhis kriterleri önerilmiştir. Bağımlılık için şahısta hepsinin olması gerekmez, 5 yahut daha fazla kriterin olması bağımlılık kabul edilir. Bu kriterler, daima bu davranışla meşgul olma, amaçlanandan uzun mühlet meşgul olma, davranışı denetim etmeyi denememe, hayli fazla vakit harcama, sorumlulukları öteleme, toplumsal ve mesleksel faaliyetlere daha az kıymet verme, davranış yapılmadığında huzursuz ve sonlu olma, ziyan görmesine karşın bu davranışı devam ettirme ve tolerans yani tıpkı etkiyi elde etmek için davranışın daha fazla sergilenmesi.
şahsi özerkliğin elde tutulmasına imkan veren, bireylere kimlik ve itibar sağlayan, bireyler ortası bağların kurulması ve sürdürülmesini destekleyen, oyun ve cümbüşün kaynağı olarak görülen cep telefonları artık 21’inci yüzyılın en büyük uyuşturucu olmayan bağımlılıklarından birisi olarak görülmektedir” diye konuştu.
“DÜNYA GENELİNDE 6 MİLYAR İNSAN AKILLI TELEFON KULLANIYOR”
Akıllı telefon sahibi olan ve kullanan bireylerin oranında gözle görülür artış saptandığını belirten Yılmaz, “Dünya çapında akıllı telefon kullananların sayısı 2020 yılı itibariyle yaklaşık 6 milyardır. Taşınabilir hücresel abonelik sayısının 2024’ün sonuna kadar dünya çapında 7 milyarı geçmesi beklenmektedir.
Türkiye’deki cep telefonu abone sayısı ise 79,5 milyonu geçmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafınca yapılan ‘Hane Halkı Bilişim Teknolojileri kullanması’ araştırmasının istatistiksel datalarına göre cep telefonu-akıllı telefona sahip olma sıklığı 2004 yılında yüzde 53,7 iken, 2019 yılında yüzde 98,7’ye ulaşmıştır. bir daha TÜİK datalarına nazaran akıllı telefon kullandığını belirten 6-15 yaş kümesindeki çocukların oranı, 2021 yılında yüzde 64,4’tür ve çocukların yüzde 84,6’sı çabucak her gün akıllı telefon kullandığını beyan etmiştir.
Akıllı telefonlar sağlamış oldukları biroldukca kolaylığın yanı sıra birtakım aksilikleri da birlikteinde getirmiştir. Artan akıllı telefon kullanması ile birlikte, yalnızca onları kullanmanın besbelli faydaları değil, nomofobi, gelişmeleri kaçırma korkusu, akıllı telefon bağımlılığı, toplumsal medya bağımlılığı üzere bağımlılıkları içeren yan tesirleri de tartışılmaya başlanmıştır” dedi.
“GÜNLÜK HAYATI ETKİLİYOR”
Artan akıllı telefon kullanmasının ‘phubbing’ denilen, yok saymak olarak isimlendirilen davranışın ortaya çıkmasına niye olduğunu aktaran Yılmaz, şunları kaydetti:
“Başkalarıyla bağlantı halindeyken akıllı telefonuyla etkileşime giren bireyin, bireyler ortası irtibattan kaçınması, karşısındaki kişiyi görmezden gelmesi ve bu hareketi devam ettirmesi olarak tanımlanabilir. Küme içerisinde birden bir tarafın telefon ile görüşme yapması yahut bir ileti yazmak için konuşmayı kesmesi, birlikteken karşısındaki bireyin varlığını yok sayması, görüşmeyi kesintiye uğratması üzere daima akıllı telefonla uğraşma biçiminde davranışlarla gerçekleşmektedir.
Toplumsal ortamlarda bir ya da daha fazla kişinin birbirleriyle değil de akıllı telefon ile ilgilenmesi ve karşısındaki kişi yerine akıllı telefonları aracılığıyla öbürleri ile etkileşime girmeleri günlük ömrümüzde giderek daha yaygın hale gelmektedir. Yapılan araştırmalar insanların yakınlarına daha sık phubbing davranışı sergilediğini göstermektedir. Çiftler içinde artan kıskançlık, yakınlık eksikliği, münasebet memnuniyetinde azalma ve depresyona niye olmaktadır. İş yerinde bağlantı problemleri yaratmakta ve inancı azaltmaktadır.
Nomofobi ise bireylerin akıllı telefonları yanlarında olmadığı vakit hissettikleri tasa, gerginlik, mahrumluk ve panik hali olarak tanımlanan özel bir fobidir. Nomofobik olanların en büyük kaygıları irtibat ve bilgi erişimi ile bağlantılıdır.
Birey telefonunu unuttuğunda, kapsama alanı dışına çıktığında yahut telefonunun şarjı bittiğinde ortaya çıkarak korku vermeye başlamaktadır. Bu dert, bireyin hayatında günlük işlere ağırlaşmasını olumsuz halde etkilemektedir. Ayrıyeten bireyler ortası ilgilerde zayıflama ve öz itimat düşüklüğüne, telefondan uzak kalmaya bağlı gerilimin yarattığı depresyon ve anksiyeteye, toplumsal korku seviyesinde artış ve saldırgan davranışlara, akademik başarıda azalma, uykusuzluk, yorgunluk, görme sorunları, duruş bozukluğuna bağlı boyun-sırt ağrılarına, trafik kazaları, tehlikeli yerlerde selfie çekimi kararı görülen kazalara niye olmaktadır.”
“SORUN, SORUNLU AKILLI TELEFON KULLANIMI”
Asıl sorunun ve dikkat edilmesi gereken durumun akıllı telefonlar değil sorunlu akıllı telefon kullanması olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Gelişmeleri kaçırma korkusu kişinin bulunmadığı ortamlarda oburlarının çok keyif verici tecrübeler yaşıyor olabileceğine dair yaygın bir tasa olarak tanımlanmıştır.
Kişi yaşanılan gelişmeleri kaçırma korkusu ile devamlı olarak oburlarının ne yaptığından haberdar olmak istemektedir. ergenlerde ve bilhassa genç erkeklerde daha yüksek. Düşük tabir gücü, çatışmalı bir aile ortamı, yalnızlık, depresyon, diğerleriyle toplumsal durumlarını karşılaştırma eğilimi yüksek olan şahıslarda daha fazla görülmekte.
Sosyal ağların kullanımda artışa sebep olmaktadır. Toplumsal ağlarda arkadaşlarının güncellemelerini izlememek, FOMO’ya (Fear Of Missing Out) sahip olan bireyleri önemli biçimde rahatsız etmektedir. Bu bireyler toplumsal ağlarda geçirdikleri müddet haricindeki ömürlerinde daima yalnız hissetmekte, sabah uyanınca akıllı telefonlarını denetim etmekte ve gün içerisinde vaktinin birçoklarını toplumsal medyada geçirmektedirler” diye konuştu.
Son birkaç yılda akıllı telefon kullanımda gözle görülür hale gelen artışın olumsuz tesirleri hakkında açıklamada bulunan Yılmaz, 21’inci yüzyılın en büyük bağımlılığının akıllı telefon kullanması olduğunu lisana getirerek, “Gelişen teknoloji ile bir arada cep telefonu, internet, oyun bağımlılığı üzere davranışsal bağımlılıklar da ortaya çıkmıştır. Bu durum yalnızca kişinin fizikî sıhhatini değil ruhsal sıhhatini da olumsuz etkilemekte; aile ömrü, iş hayatı, toplumsal alakaları ve okul muvaffakiyetinde bozulmalara niye olmaktadır.
Davranışsal bağımlılık için birtakım teşhis kriterleri önerilmiştir. Bağımlılık için şahısta hepsinin olması gerekmez, 5 yahut daha fazla kriterin olması bağımlılık kabul edilir. Bu kriterler, daima bu davranışla meşgul olma, amaçlanandan uzun mühlet meşgul olma, davranışı denetim etmeyi denememe, hayli fazla vakit harcama, sorumlulukları öteleme, toplumsal ve mesleksel faaliyetlere daha az kıymet verme, davranış yapılmadığında huzursuz ve sonlu olma, ziyan görmesine karşın bu davranışı devam ettirme ve tolerans yani tıpkı etkiyi elde etmek için davranışın daha fazla sergilenmesi.
şahsi özerkliğin elde tutulmasına imkan veren, bireylere kimlik ve itibar sağlayan, bireyler ortası bağların kurulması ve sürdürülmesini destekleyen, oyun ve cümbüşün kaynağı olarak görülen cep telefonları artık 21’inci yüzyılın en büyük uyuşturucu olmayan bağımlılıklarından birisi olarak görülmektedir” diye konuştu.
“DÜNYA GENELİNDE 6 MİLYAR İNSAN AKILLI TELEFON KULLANIYOR”
Akıllı telefon sahibi olan ve kullanan bireylerin oranında gözle görülür artış saptandığını belirten Yılmaz, “Dünya çapında akıllı telefon kullananların sayısı 2020 yılı itibariyle yaklaşık 6 milyardır. Taşınabilir hücresel abonelik sayısının 2024’ün sonuna kadar dünya çapında 7 milyarı geçmesi beklenmektedir.
Türkiye’deki cep telefonu abone sayısı ise 79,5 milyonu geçmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafınca yapılan ‘Hane Halkı Bilişim Teknolojileri kullanması’ araştırmasının istatistiksel datalarına göre cep telefonu-akıllı telefona sahip olma sıklığı 2004 yılında yüzde 53,7 iken, 2019 yılında yüzde 98,7’ye ulaşmıştır. bir daha TÜİK datalarına nazaran akıllı telefon kullandığını belirten 6-15 yaş kümesindeki çocukların oranı, 2021 yılında yüzde 64,4’tür ve çocukların yüzde 84,6’sı çabucak her gün akıllı telefon kullandığını beyan etmiştir.
Akıllı telefonlar sağlamış oldukları biroldukca kolaylığın yanı sıra birtakım aksilikleri da birlikteinde getirmiştir. Artan akıllı telefon kullanması ile birlikte, yalnızca onları kullanmanın besbelli faydaları değil, nomofobi, gelişmeleri kaçırma korkusu, akıllı telefon bağımlılığı, toplumsal medya bağımlılığı üzere bağımlılıkları içeren yan tesirleri de tartışılmaya başlanmıştır” dedi.
“GÜNLÜK HAYATI ETKİLİYOR”
Artan akıllı telefon kullanmasının ‘phubbing’ denilen, yok saymak olarak isimlendirilen davranışın ortaya çıkmasına niye olduğunu aktaran Yılmaz, şunları kaydetti:
“Başkalarıyla bağlantı halindeyken akıllı telefonuyla etkileşime giren bireyin, bireyler ortası irtibattan kaçınması, karşısındaki kişiyi görmezden gelmesi ve bu hareketi devam ettirmesi olarak tanımlanabilir. Küme içerisinde birden bir tarafın telefon ile görüşme yapması yahut bir ileti yazmak için konuşmayı kesmesi, birlikteken karşısındaki bireyin varlığını yok sayması, görüşmeyi kesintiye uğratması üzere daima akıllı telefonla uğraşma biçiminde davranışlarla gerçekleşmektedir.
Toplumsal ortamlarda bir ya da daha fazla kişinin birbirleriyle değil de akıllı telefon ile ilgilenmesi ve karşısındaki kişi yerine akıllı telefonları aracılığıyla öbürleri ile etkileşime girmeleri günlük ömrümüzde giderek daha yaygın hale gelmektedir. Yapılan araştırmalar insanların yakınlarına daha sık phubbing davranışı sergilediğini göstermektedir. Çiftler içinde artan kıskançlık, yakınlık eksikliği, münasebet memnuniyetinde azalma ve depresyona niye olmaktadır. İş yerinde bağlantı problemleri yaratmakta ve inancı azaltmaktadır.
Nomofobi ise bireylerin akıllı telefonları yanlarında olmadığı vakit hissettikleri tasa, gerginlik, mahrumluk ve panik hali olarak tanımlanan özel bir fobidir. Nomofobik olanların en büyük kaygıları irtibat ve bilgi erişimi ile bağlantılıdır.
Birey telefonunu unuttuğunda, kapsama alanı dışına çıktığında yahut telefonunun şarjı bittiğinde ortaya çıkarak korku vermeye başlamaktadır. Bu dert, bireyin hayatında günlük işlere ağırlaşmasını olumsuz halde etkilemektedir. Ayrıyeten bireyler ortası ilgilerde zayıflama ve öz itimat düşüklüğüne, telefondan uzak kalmaya bağlı gerilimin yarattığı depresyon ve anksiyeteye, toplumsal korku seviyesinde artış ve saldırgan davranışlara, akademik başarıda azalma, uykusuzluk, yorgunluk, görme sorunları, duruş bozukluğuna bağlı boyun-sırt ağrılarına, trafik kazaları, tehlikeli yerlerde selfie çekimi kararı görülen kazalara niye olmaktadır.”
“SORUN, SORUNLU AKILLI TELEFON KULLANIMI”
Asıl sorunun ve dikkat edilmesi gereken durumun akıllı telefonlar değil sorunlu akıllı telefon kullanması olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Gelişmeleri kaçırma korkusu kişinin bulunmadığı ortamlarda oburlarının çok keyif verici tecrübeler yaşıyor olabileceğine dair yaygın bir tasa olarak tanımlanmıştır.
Kişi yaşanılan gelişmeleri kaçırma korkusu ile devamlı olarak oburlarının ne yaptığından haberdar olmak istemektedir. ergenlerde ve bilhassa genç erkeklerde daha yüksek. Düşük tabir gücü, çatışmalı bir aile ortamı, yalnızlık, depresyon, diğerleriyle toplumsal durumlarını karşılaştırma eğilimi yüksek olan şahıslarda daha fazla görülmekte.
Sosyal ağların kullanımda artışa sebep olmaktadır. Toplumsal ağlarda arkadaşlarının güncellemelerini izlememek, FOMO’ya (Fear Of Missing Out) sahip olan bireyleri önemli biçimde rahatsız etmektedir. Bu bireyler toplumsal ağlarda geçirdikleri müddet haricindeki ömürlerinde daima yalnız hissetmekte, sabah uyanınca akıllı telefonlarını denetim etmekte ve gün içerisinde vaktinin birçoklarını toplumsal medyada geçirmektedirler” diye konuştu.