Teknolojiyle birlikte hayatın bir kesimi haline gelen dijital oyunlar, bilhassa çocuk ve gençlerde bağımlılık riski oluşturuyor. tekrar eden davranışların bağımlılığa dönüştüğünü belirten Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, oyun oynarken geçirilen vaktin giderek artmasının, aileyle geçirilen vaktin azalmasının, oyun oynamasının engellendiği vakit içinderda büyük bir badire ve öfke duymasının bağımlılık belirtisi olduğunu vurguluyor. Çocuğun oynadığı oyun hakkında ebeveynin kesinlikle bilgisi olması gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, sağlıklı bağlantı kurmak, hudutlar koymak ve sorumluluk vermenin kıymetine işaret ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, çocuklarda ve gençlerde oyun bağımlılığına ait değerlendirmede bulundu.
Doç. Dr. Onur Noyan, internet, akıllı telefonlar ve dijital oyunların hem çocuk ve gençlerde birebir vakitte yetişkin bireylerde yapay da olsa keyif veren, hislerin bastırılması ya da açığa çıkmasında tesirli, bağımlılık yapabilen bir araç olarak kullanıldığını söylemiş oldu.
yine eden davranışlar bağımlılığa dönüşüyor
Özellikle çocukların, pandemi ile birlikte vakit içinderının birçoklarını ekran karşısında, toplumsal medya ve bilhassa internet üzerinden oynanan çevrimiçi/çevrimdışı yani online ya da offline olarak da isimlendirilen oyunlar ile geçirdiğini kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, şunları söylemiş oldu:
“yine eden davranışların bağımlılığa dönüştüğü değerlendirildiğinde, epey gayret sarf etmeden, kısa yoldan haz elde etmek çocuklar için hayli daha cazip hale gelecek ve ekran karşısında geçirilen müddet artacaktır. bir süre daha sonra akranları ile yüz yüze ya da karşılıklı oyun oynamaktan keyif almamaya başlayacak ve sanal ortam üzerinden oynanan oyunlara eğilim göstermeye başlayacaklardır. Bilhassa beyin gelişimi devam eden çocuklar ve gençlerde fren merkezi olarak tanımladığımız beynin ön tarafının (Frontal bölge) tam olarak gelişmemiş olması niçini ile çocuklar ve ergenler biyolojik olarak kendilerini durdurmakta zorlanmaktadırlar.”
Oyun oynarken geçirilen vakit giderek artıyorsa dikkat!
Çocuk ve ergenlerin beyinde gelişen biyolojik değişiklikler ile kendilerini durdurmakta zorlanmaya başlayacaklarını ve çeşitli meseleler ortaya çıkacağını söz eden Doç. Dr. Onur Noyan, “Oyun oynarken geçirilen vaktin giderek artması, oynamadığı vakit içinderda aklının bir köşesinde daima oyun oynamak için fırsat yaratma niyetinin olması, oyun oynamasının engellendiği vakit içinder büyük bir meşakkat ve öfke duyması hatta şiddet eğilimi göstermesi bağımlılık belirtileridir” ihtarında bulundu.
Aileyle geçirilen mühlet kısalır
Çocuk ya da ergenin bağımlı olduğunun kimi davranışlarla fark edilebileceğini kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, “Çocuklar sorumluluklarını yerine getirmekte sorun yaşarlar, ders muvaffakiyetleri azalır, arkadaşlık münasebetleri bozulmaya başlar, içe kapanma, davranış değişiklikleri, can düşüncesi, özgüven eksikliği, beğenilme dileği, karamsarlık, ani öfke atakları gözlenebilir. Çocukların aileleri ile geçirdikleri müddet azalmaya başlar, ilgi alanlarına ilgisi azalmaya başlar” diye konuştu.
Çocuk oyunla kendini kabul ettirmeye çalışır
Çocukların arkadaşları ile bir arada oyun oynamaya başladıklarını, arkadaşlarının oynadığı oyunların haricinde kalmak istemediklerini tabir eden Doç. Dr. Onur Noyan, “Çocuklar rakiplerini yener, düzey atlar, amacına ulaşır ve sonuç olarak başarılı olur. Ortak oynanan oyunlarda kimin hangi ‘seviyede’ olduğu kıymet kazanır. Gerçek hayatta elde edemediği başarıyı oyunda elde eder. Oyunda arkadaş edinir, kelamını dinleyen birisi olur. Kendini kabul ettirmeye çalışır. Her ne kadar sanal olsa da çocukların oyun sırasında elde ettikleri ‘başarı’ haz verir. Çocuk kendisini güzel hissettiğini öğrenir. Uygun hissetmek, kaçmak için oyun oynamaya devam eder. Devam ettikçe bütün ömrü oyun olmaya başlar. Dış dünyanın mümkün berbat davranışlarına maruz kalır, zorbalık karşılaşabileceği en büyük risktir. Şiddet içeren oyunlarla fazla vakit geçiren ergenler için şiddet davranışı olağanlaşmaya başlar. Kendisine ve etrafına şiddet içeren davranışlarda bulunabilir.” diye konuştu.
Aileler neler yapabilir?
Ailelerin teknolojik bağımlılıkla uğraş etmek için yapması gerekenlere değinen Doç. Dr. Onur Noyan, bunları şöyleki sıraladı:
Farkındalık: Öncelikli olarak aileler çocuklarının ne oynadığından haberdar olarak ve oynanan oyunun çocuklarının yaşına uygun olup olmadığını denetim ederek başlamalılar. Şiddet içeren oyunların yaş kısıtlamalarına dikkat ederek müsaade vermeliler. Ebeveyn denetim uygulamaları ile müddet, içerik kısıtlaması yapmak ve bunları takip etmek hayli değerlidir.
İletişim: Sağlıklı bağlantı kurmak, konuşmasına müsaade vermek birincil olarak dikkat edilmesi gereken davranışlardır. Şartlı iletiler vermeden çocuklara hürmet ve sevgiyi göstermek. Öncelikle anlamaya çalışmak, yanlış düşünüyor olsa bile meseleleri fazla müdahale etmeden bağlantı ile çözmeye çalışmak. Ne yaptığını bilmek, takip etmek, kimlerle bağlantıda olduğunu bilmek hayli kıymetlidir.
Kaliteli vakit geçirme: Çocuklarla birlikte olumlu hisler açığa çıkarmaya yardımcı aktivitelere katılmak. Parklara, spor merkezlerine, gençlerle sinema, tiyatroya ve maçlara gitmek.
Oyun:Çocuklarla birlikte gerçek vakitli, süratle gelişen teknolojinin dahil olmadığı, klasik karşılıklı ve ailecek oyunlar oynamak.
Model olma: Ebeveynler öbür aile üyelerine örnek olmalıdırlar. Meskende bilgisayar üzerinden yapacakları işleri “oldukca acil” olsa bile çocukların yanında yapmamak, “teknolojiyi” muhakkak vakit aralıklarında ve kısa periyodik kullanmak, bir arada kitap, gazete, mecmua okuma saatleri planlanmak.
Sorumluluk verme: Yaşına uygun mesken içerisinde yapabileceği sorumluluklar vermek ve bunları takip etmek
Sınır koyma: 3 yaşından evvel çocuklarını bilgisayar, laptop, i-pad ve akıllı telefon ile tanıştırmamak,
3-6 yaş içinde aile nezaretinde eğitim emelli kullanıma müsaade vermek
6-9 yaş içinde aile nezaretinde eğitim gayeli ve aile oyunları için günlük 2 saat mühlet kısıtlaması yapmak, şiddet içeren hiç bir oyunu oynamasına müsaade vermemek,
9-12 yaş içinde özel aygıtı olmadan en çok 2 saat kullanımını sağlamak,
12-18 yaş içinde aile takibe devam etmeli fakat ferdi sorumluluğunda olmalı.
Önlem alma: İnançlı internet teması kullanması sağlamak, arkadaşlarını tanımak, internet kullanması takip etmek, medya okuryazarlığı gelişmesine yardımcı olmak. Olumsuz ömür olayları ile baş etme mahareti gelişmenini takip etmek, yetersiz ise takviye almak.
Hayır diyebilmeli ve özgüveni yerinde olmalı
Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, kelamlarını şu biçimde tamamladı: “Sonuç olarak hayır diyebilen, özgüveni yerinde, bağlanma sorunları olmayan, sağlıklı baş etme biçimleri geliştirmiş, spor, hobi ve aktivite ile kendi hislerini söz eden, sanattan keyif alan, sanal mecra yerine gerçek hayattaki muvaffakiyetler peşinde koşan çocuklar yetiştirmek birincil gayemiz olmalıdır.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, çocuklarda ve gençlerde oyun bağımlılığına ait değerlendirmede bulundu.
Doç. Dr. Onur Noyan, internet, akıllı telefonlar ve dijital oyunların hem çocuk ve gençlerde birebir vakitte yetişkin bireylerde yapay da olsa keyif veren, hislerin bastırılması ya da açığa çıkmasında tesirli, bağımlılık yapabilen bir araç olarak kullanıldığını söylemiş oldu.
yine eden davranışlar bağımlılığa dönüşüyor
Özellikle çocukların, pandemi ile birlikte vakit içinderının birçoklarını ekran karşısında, toplumsal medya ve bilhassa internet üzerinden oynanan çevrimiçi/çevrimdışı yani online ya da offline olarak da isimlendirilen oyunlar ile geçirdiğini kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, şunları söylemiş oldu:
“yine eden davranışların bağımlılığa dönüştüğü değerlendirildiğinde, epey gayret sarf etmeden, kısa yoldan haz elde etmek çocuklar için hayli daha cazip hale gelecek ve ekran karşısında geçirilen müddet artacaktır. bir süre daha sonra akranları ile yüz yüze ya da karşılıklı oyun oynamaktan keyif almamaya başlayacak ve sanal ortam üzerinden oynanan oyunlara eğilim göstermeye başlayacaklardır. Bilhassa beyin gelişimi devam eden çocuklar ve gençlerde fren merkezi olarak tanımladığımız beynin ön tarafının (Frontal bölge) tam olarak gelişmemiş olması niçini ile çocuklar ve ergenler biyolojik olarak kendilerini durdurmakta zorlanmaktadırlar.”
Oyun oynarken geçirilen vakit giderek artıyorsa dikkat!
Çocuk ve ergenlerin beyinde gelişen biyolojik değişiklikler ile kendilerini durdurmakta zorlanmaya başlayacaklarını ve çeşitli meseleler ortaya çıkacağını söz eden Doç. Dr. Onur Noyan, “Oyun oynarken geçirilen vaktin giderek artması, oynamadığı vakit içinderda aklının bir köşesinde daima oyun oynamak için fırsat yaratma niyetinin olması, oyun oynamasının engellendiği vakit içinder büyük bir meşakkat ve öfke duyması hatta şiddet eğilimi göstermesi bağımlılık belirtileridir” ihtarında bulundu.
Aileyle geçirilen mühlet kısalır
Çocuk ya da ergenin bağımlı olduğunun kimi davranışlarla fark edilebileceğini kaydeden Doç. Dr. Onur Noyan, “Çocuklar sorumluluklarını yerine getirmekte sorun yaşarlar, ders muvaffakiyetleri azalır, arkadaşlık münasebetleri bozulmaya başlar, içe kapanma, davranış değişiklikleri, can düşüncesi, özgüven eksikliği, beğenilme dileği, karamsarlık, ani öfke atakları gözlenebilir. Çocukların aileleri ile geçirdikleri müddet azalmaya başlar, ilgi alanlarına ilgisi azalmaya başlar” diye konuştu.
Çocuk oyunla kendini kabul ettirmeye çalışır
Çocukların arkadaşları ile bir arada oyun oynamaya başladıklarını, arkadaşlarının oynadığı oyunların haricinde kalmak istemediklerini tabir eden Doç. Dr. Onur Noyan, “Çocuklar rakiplerini yener, düzey atlar, amacına ulaşır ve sonuç olarak başarılı olur. Ortak oynanan oyunlarda kimin hangi ‘seviyede’ olduğu kıymet kazanır. Gerçek hayatta elde edemediği başarıyı oyunda elde eder. Oyunda arkadaş edinir, kelamını dinleyen birisi olur. Kendini kabul ettirmeye çalışır. Her ne kadar sanal olsa da çocukların oyun sırasında elde ettikleri ‘başarı’ haz verir. Çocuk kendisini güzel hissettiğini öğrenir. Uygun hissetmek, kaçmak için oyun oynamaya devam eder. Devam ettikçe bütün ömrü oyun olmaya başlar. Dış dünyanın mümkün berbat davranışlarına maruz kalır, zorbalık karşılaşabileceği en büyük risktir. Şiddet içeren oyunlarla fazla vakit geçiren ergenler için şiddet davranışı olağanlaşmaya başlar. Kendisine ve etrafına şiddet içeren davranışlarda bulunabilir.” diye konuştu.
Aileler neler yapabilir?
Ailelerin teknolojik bağımlılıkla uğraş etmek için yapması gerekenlere değinen Doç. Dr. Onur Noyan, bunları şöyleki sıraladı:
Farkındalık: Öncelikli olarak aileler çocuklarının ne oynadığından haberdar olarak ve oynanan oyunun çocuklarının yaşına uygun olup olmadığını denetim ederek başlamalılar. Şiddet içeren oyunların yaş kısıtlamalarına dikkat ederek müsaade vermeliler. Ebeveyn denetim uygulamaları ile müddet, içerik kısıtlaması yapmak ve bunları takip etmek hayli değerlidir.
İletişim: Sağlıklı bağlantı kurmak, konuşmasına müsaade vermek birincil olarak dikkat edilmesi gereken davranışlardır. Şartlı iletiler vermeden çocuklara hürmet ve sevgiyi göstermek. Öncelikle anlamaya çalışmak, yanlış düşünüyor olsa bile meseleleri fazla müdahale etmeden bağlantı ile çözmeye çalışmak. Ne yaptığını bilmek, takip etmek, kimlerle bağlantıda olduğunu bilmek hayli kıymetlidir.
Kaliteli vakit geçirme: Çocuklarla birlikte olumlu hisler açığa çıkarmaya yardımcı aktivitelere katılmak. Parklara, spor merkezlerine, gençlerle sinema, tiyatroya ve maçlara gitmek.
Oyun:Çocuklarla birlikte gerçek vakitli, süratle gelişen teknolojinin dahil olmadığı, klasik karşılıklı ve ailecek oyunlar oynamak.
Model olma: Ebeveynler öbür aile üyelerine örnek olmalıdırlar. Meskende bilgisayar üzerinden yapacakları işleri “oldukca acil” olsa bile çocukların yanında yapmamak, “teknolojiyi” muhakkak vakit aralıklarında ve kısa periyodik kullanmak, bir arada kitap, gazete, mecmua okuma saatleri planlanmak.
Sorumluluk verme: Yaşına uygun mesken içerisinde yapabileceği sorumluluklar vermek ve bunları takip etmek
Sınır koyma: 3 yaşından evvel çocuklarını bilgisayar, laptop, i-pad ve akıllı telefon ile tanıştırmamak,
3-6 yaş içinde aile nezaretinde eğitim emelli kullanıma müsaade vermek
6-9 yaş içinde aile nezaretinde eğitim gayeli ve aile oyunları için günlük 2 saat mühlet kısıtlaması yapmak, şiddet içeren hiç bir oyunu oynamasına müsaade vermemek,
9-12 yaş içinde özel aygıtı olmadan en çok 2 saat kullanımını sağlamak,
12-18 yaş içinde aile takibe devam etmeli fakat ferdi sorumluluğunda olmalı.
Önlem alma: İnançlı internet teması kullanması sağlamak, arkadaşlarını tanımak, internet kullanması takip etmek, medya okuryazarlığı gelişmesine yardımcı olmak. Olumsuz ömür olayları ile baş etme mahareti gelişmenini takip etmek, yetersiz ise takviye almak.
Hayır diyebilmeli ve özgüveni yerinde olmalı
Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan, kelamlarını şu biçimde tamamladı: “Sonuç olarak hayır diyebilen, özgüveni yerinde, bağlanma sorunları olmayan, sağlıklı baş etme biçimleri geliştirmiş, spor, hobi ve aktivite ile kendi hislerini söz eden, sanattan keyif alan, sanal mecra yerine gerçek hayattaki muvaffakiyetler peşinde koşan çocuklar yetiştirmek birincil gayemiz olmalıdır.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı