Her yaştan insanı hastalıklara karşı korumak için aşılamayı teşvik etmek emeliyle her yıl nisan ayının son haftası tüm dünyada Aşı Haftası olarak kutlanıyor. Aşı Haftası vesilesiyle açıklamalarda bulunan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati A.D. Öğretim Üyesi Prof. Dr. F. Işık Baran Aksakal, aşılamanın kıymeti, halk sıhhatine tesiri ve ulusal aşı takviminin başarısına yönelik kıymetli bilgiler verdi.
Aşıların bulunduğu ve yaygın kullanıma sunulduğu senelerdan beri yalnızca difteri, tetanoz, boğmaca ve kızamık aşılamasıyla her yıl 2 ila 3 milyon insanın hayatının kurtulduğunu belirten Prof. Dr. F. Işık Baran Aksakal, tüm enfeksiyon hastalıklarına karşı hami olduğu bilinen pak su ve hijyenden daha sonra hastalıkları ve vefatları en çok önleyen uygulamanın aşı olduğunu söz etti. Aksakal; “Aşılar bu kadar başarılı olup hastalıkları görünmez hale getirdiği içindir ki, günümüzde fazlaca az da olsa bir kesim, aşıların gerekliliğini sorgulamaya başlamış durumda. halbuki her yıl aşıya ulaşamama kararında 1,5 milyon kişi hayatını kaybediyor. Bu data de bize daha fazla hayat kurtarmak için aşıların ne kadar hayati bir kıymete sahip olduğunu gösteriyor.” dedi.
“Çiçek hastalığı bugün var olsaydı yılda 5 milyon kişi ömrünü kaybedecekti”
Aşıların olmadığı bir dünyanın tek sözle dehşetli olacağını söz eden Aksakal, kelamlarına şöyleki devam etti: “Bunu bir tek örnekle açıklamak gerekirse; pandemide COVID-19 virüsü için hiç kimsenin aşılanmamış olduğu kümelerde 1 kişinin, 2-3 şahsa bulaştırdığı hesaplandı. Bu sayı, aşılanmamış çocukluk yaş kümesinde kızamık için 12-18, boğmaca için 12-17’dir. Yani kızamık aşısı uygulanmamış bir çocuk kümesi, kızamık geçiren bir kişi ile karşılaşsa COVID-19 pandemisinden daha beter bir yayılım ve mevt olacaktır. Bugün aşılama yardımıyla denetim altına aldığımız ve büsbütün dünya üzerinden yok edilen çiçek hastalığı bugün var olsaydı yılda 5 milyon kişiyi öldüreceği kestirim ediliyor. bir daha, aşı uygulaması durdurulduktan daha sonra 1980-2018 yılları ortası için yapılan iddialarda, aşı olmasaydı ve çiçek görülmeye devam etseydi, 150-200 milyon kişinin öleceği hesaplanmıştır. Olağan bu yalnızca çiçek aşısı için yapılmış bir araştırma. hiç bir aşının olmadığını var iseydığımızda hesabı yapmak epeyce daha güç olurdu. Umarım bu biçimde bir devirle insanlık tekrar karşılaşmaz.”
“Ülkemizde çocukluk devri aşı takviminde 13 hastalığa karşı rutin aşı uygulaması yapılıyor”
Aksakal, Türkiye’de dünyanın bir fazlaca gelişmiş ülkesine emsal bir aşılama programının uygulandığını ve bunun gurur verici bir durum olduğunu da belirtti: “Dünyada aşı programlarında olup bizim programımızda devlet tarafınca rutin sunulmayan yalnızca birkaç aşı bulunuyor. Bu aşıların da ulusal aşı takvimine eklenme yolunda olduğunu söyleyebilirim. Hastalıkları önleyerek hayat kurtardığını bildiğimiz tetanoz, difteri, boğmaca, hepatit B, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, verem, çocuk felci, suçiçeği, hepatit A, zatürre, menenjit ve yaygın kan enfeksiyonu yani sepsise niye olabilen pnömokok, H. influenza üzere bakterilere karşı olmak üzere ülkemizde 13 hastalık etkenine karşı tek tek ya da karma halinde çocukluk devrinde uygulanıyor. birebir vakitte, erişkin kümeye yönelik hamilelere ve 10 yılda bir tüm yetişkinlere tetanoz aşılaması yapılıyor. Ayrıyeten muhakkak yaş ve risk kümelerine öncelik verilerek influenza (grip) aşısı da devlet tarafınca karşılanıyor.”
İsteğe bağlı ve fiyatlı sunulan aşıların da ülkemizde ulaşılabilir durumda olduğunu söyleyen Aksakal; “Son iki yıldır pandeminin de tesiriyle tam aşılama suratına ulaşamasak da aşılama suratının çok yüksek ve hami seviyede olduğunu söyleyebiliriz. Bu seviyenin düşmesini önlemek ve var ise pandemi periyodundaki düşüşleri saptayarak düzeltmek durumundayız. Yalnız son devirde aşı zıddı telaffuzların arttığı ve bu durumun az da olsa giderek artan sayıda bebek ve çocuğumuzun aşılanmamasına yol açtığı da bir gerçek.” diye konuştu.
“Toplumda hastalıkların görülmesini engellemek için çocukluk devri aşılarda yüzde 95’i hedefliyoruz”
Aşıların nasıl tesir ettiği ve toplumda hastalıkları nasıl önlediğine de değinen Aksakal; “Aslında aşıların tesir sistemi gerisindeki niyet epey sıradan. Hastalık riski almadan bedene hastalık etkenini tanıtarak ona karşı savunma geliştirmesini sağlamak hedeflidir. Bunun için öldürülmüş, tesiri zayıflatılmış ya da hastalık etkeninin bir modülünden oluşturulmuş unsurlar bedene verilir. bu biçimdece aşılanan kişi etkeni tanır ve karşılaştığında etkenle savaşır. bu biçimdece kişi hastalıktan ya da hastalığın niye olduğu ağır hastalık ya da mevtten korunur. Kimi aşılar bulaşmayı, hasta olmayı, ölmeyi engellerken birtakım aşılar yalnızca ağır hastalık ve mevtten korur.” dedi.
Aşının şahsi yararları yanında toplumda da hastalığı tedbire üzere bir mahareti olduğunu belirten Aksakal; “Toplumda aşılayamadığımız ya da aşılasak da kâfi muhafaza seviyesi sağlayamadığımız bir kesim var. Bunları, çabucak hemen aşılama için hayli küçük yaşta olanlar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler olarak tanımlayabiliriz. İşte bu kısmı, etrafındaki insanları aşılayıp onların hasta olma risklerini düşürerek koruyoruz. Buna da toplum bağışıklığı diyoruz. Bunu hastalığın bulaşıcılık düzebir daha bakılırsa belirliyoruz. Yani mesela kızamık geçiren bir kişi 12-18 bireye bulaştırıyorsa bu toplumun yüzde 95’ini aşılamanız gerekirken COVID-19 için bu sürat yüzde 70’ler civarı olarak hesaplanmakta. Kızamık o denli bir hastalık ki mesela, aşılama suratlarınız düşerse hadise sayılarınız süratle artıyor ve ölümcül olduğu için de vefatlar görmeye başlıyorsunuz. Hiç aşılanmamış bir toplumda kızamık bulaşma riski yüzde 100 olarak hesaplanıyor. İki doz kızamık aşısı yaparak biz yüzde 99’a kadar muhafaza sağlıyoruz. Bizim toplumsal bağışıklık seviyesi dediklerimiz hudut pahalar. Toplumda hastalık görülmesini engellemek için bilhassa çocukluk periyodu aşılarda yüzde 95’i hedefliyoruz ki, hiç bir bebeğimiz ve çocuğumuz aşı ile korunabilen bir hastalıktan ölmesin.” dedi.
“Pandemi, aşı şuurunu arttırdı”
Pandemiyi daima birlikte ve büyük zorluklara şahit olarak yaşadığımızı paylaşan Aksakal, kelamlarına şöyleki devam etti: “Aslında tesirli aşıların olması bu vakitte büyük bir talihti. Pandemi devrinde uygulanan COVID-19 aşıları ile yalnızca Avrupa bölgesinde yaklaşık yarım milyon hayat kurtarılmış durumda. Aşıya ulaşabilen başka ülkeler dahil edildiğinde bu sayı en berbat ihtimalle iki üç milyona yaklaşır. Doğal pandemi ortamında aşıya gereksinimin had safhaya çıkması, aşıya ulaşan ülkelerde ölümlerin daha az olması ve ömrün olağan akışına daha çabuk dönülmesi aşının değerini bir kere daha gözler önüne serdi. Bu da genel pandemi tedbirleri niçiniyle gecikme yaşansa da aşılamanın bilhassa erişkin aşılamanın değerini gösterdi. Tabi aşı aykırısı telaffuzlar de bilhassa toplumsal medyanın yarattığı infodemi ile birleşince aşı fazlaca tartışılır hale de geldi. Ancak artı eksi toplandığında aşıya karşı şuurun arttırdığını düşünüyorum.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Aşıların bulunduğu ve yaygın kullanıma sunulduğu senelerdan beri yalnızca difteri, tetanoz, boğmaca ve kızamık aşılamasıyla her yıl 2 ila 3 milyon insanın hayatının kurtulduğunu belirten Prof. Dr. F. Işık Baran Aksakal, tüm enfeksiyon hastalıklarına karşı hami olduğu bilinen pak su ve hijyenden daha sonra hastalıkları ve vefatları en çok önleyen uygulamanın aşı olduğunu söz etti. Aksakal; “Aşılar bu kadar başarılı olup hastalıkları görünmez hale getirdiği içindir ki, günümüzde fazlaca az da olsa bir kesim, aşıların gerekliliğini sorgulamaya başlamış durumda. halbuki her yıl aşıya ulaşamama kararında 1,5 milyon kişi hayatını kaybediyor. Bu data de bize daha fazla hayat kurtarmak için aşıların ne kadar hayati bir kıymete sahip olduğunu gösteriyor.” dedi.
“Çiçek hastalığı bugün var olsaydı yılda 5 milyon kişi ömrünü kaybedecekti”
Aşıların olmadığı bir dünyanın tek sözle dehşetli olacağını söz eden Aksakal, kelamlarına şöyleki devam etti: “Bunu bir tek örnekle açıklamak gerekirse; pandemide COVID-19 virüsü için hiç kimsenin aşılanmamış olduğu kümelerde 1 kişinin, 2-3 şahsa bulaştırdığı hesaplandı. Bu sayı, aşılanmamış çocukluk yaş kümesinde kızamık için 12-18, boğmaca için 12-17’dir. Yani kızamık aşısı uygulanmamış bir çocuk kümesi, kızamık geçiren bir kişi ile karşılaşsa COVID-19 pandemisinden daha beter bir yayılım ve mevt olacaktır. Bugün aşılama yardımıyla denetim altına aldığımız ve büsbütün dünya üzerinden yok edilen çiçek hastalığı bugün var olsaydı yılda 5 milyon kişiyi öldüreceği kestirim ediliyor. bir daha, aşı uygulaması durdurulduktan daha sonra 1980-2018 yılları ortası için yapılan iddialarda, aşı olmasaydı ve çiçek görülmeye devam etseydi, 150-200 milyon kişinin öleceği hesaplanmıştır. Olağan bu yalnızca çiçek aşısı için yapılmış bir araştırma. hiç bir aşının olmadığını var iseydığımızda hesabı yapmak epeyce daha güç olurdu. Umarım bu biçimde bir devirle insanlık tekrar karşılaşmaz.”
“Ülkemizde çocukluk devri aşı takviminde 13 hastalığa karşı rutin aşı uygulaması yapılıyor”
Aksakal, Türkiye’de dünyanın bir fazlaca gelişmiş ülkesine emsal bir aşılama programının uygulandığını ve bunun gurur verici bir durum olduğunu da belirtti: “Dünyada aşı programlarında olup bizim programımızda devlet tarafınca rutin sunulmayan yalnızca birkaç aşı bulunuyor. Bu aşıların da ulusal aşı takvimine eklenme yolunda olduğunu söyleyebilirim. Hastalıkları önleyerek hayat kurtardığını bildiğimiz tetanoz, difteri, boğmaca, hepatit B, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, verem, çocuk felci, suçiçeği, hepatit A, zatürre, menenjit ve yaygın kan enfeksiyonu yani sepsise niye olabilen pnömokok, H. influenza üzere bakterilere karşı olmak üzere ülkemizde 13 hastalık etkenine karşı tek tek ya da karma halinde çocukluk devrinde uygulanıyor. birebir vakitte, erişkin kümeye yönelik hamilelere ve 10 yılda bir tüm yetişkinlere tetanoz aşılaması yapılıyor. Ayrıyeten muhakkak yaş ve risk kümelerine öncelik verilerek influenza (grip) aşısı da devlet tarafınca karşılanıyor.”
İsteğe bağlı ve fiyatlı sunulan aşıların da ülkemizde ulaşılabilir durumda olduğunu söyleyen Aksakal; “Son iki yıldır pandeminin de tesiriyle tam aşılama suratına ulaşamasak da aşılama suratının çok yüksek ve hami seviyede olduğunu söyleyebiliriz. Bu seviyenin düşmesini önlemek ve var ise pandemi periyodundaki düşüşleri saptayarak düzeltmek durumundayız. Yalnız son devirde aşı zıddı telaffuzların arttığı ve bu durumun az da olsa giderek artan sayıda bebek ve çocuğumuzun aşılanmamasına yol açtığı da bir gerçek.” diye konuştu.
“Toplumda hastalıkların görülmesini engellemek için çocukluk devri aşılarda yüzde 95’i hedefliyoruz”
Aşıların nasıl tesir ettiği ve toplumda hastalıkları nasıl önlediğine de değinen Aksakal; “Aslında aşıların tesir sistemi gerisindeki niyet epey sıradan. Hastalık riski almadan bedene hastalık etkenini tanıtarak ona karşı savunma geliştirmesini sağlamak hedeflidir. Bunun için öldürülmüş, tesiri zayıflatılmış ya da hastalık etkeninin bir modülünden oluşturulmuş unsurlar bedene verilir. bu biçimdece aşılanan kişi etkeni tanır ve karşılaştığında etkenle savaşır. bu biçimdece kişi hastalıktan ya da hastalığın niye olduğu ağır hastalık ya da mevtten korunur. Kimi aşılar bulaşmayı, hasta olmayı, ölmeyi engellerken birtakım aşılar yalnızca ağır hastalık ve mevtten korur.” dedi.
Aşının şahsi yararları yanında toplumda da hastalığı tedbire üzere bir mahareti olduğunu belirten Aksakal; “Toplumda aşılayamadığımız ya da aşılasak da kâfi muhafaza seviyesi sağlayamadığımız bir kesim var. Bunları, çabucak hemen aşılama için hayli küçük yaşta olanlar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler olarak tanımlayabiliriz. İşte bu kısmı, etrafındaki insanları aşılayıp onların hasta olma risklerini düşürerek koruyoruz. Buna da toplum bağışıklığı diyoruz. Bunu hastalığın bulaşıcılık düzebir daha bakılırsa belirliyoruz. Yani mesela kızamık geçiren bir kişi 12-18 bireye bulaştırıyorsa bu toplumun yüzde 95’ini aşılamanız gerekirken COVID-19 için bu sürat yüzde 70’ler civarı olarak hesaplanmakta. Kızamık o denli bir hastalık ki mesela, aşılama suratlarınız düşerse hadise sayılarınız süratle artıyor ve ölümcül olduğu için de vefatlar görmeye başlıyorsunuz. Hiç aşılanmamış bir toplumda kızamık bulaşma riski yüzde 100 olarak hesaplanıyor. İki doz kızamık aşısı yaparak biz yüzde 99’a kadar muhafaza sağlıyoruz. Bizim toplumsal bağışıklık seviyesi dediklerimiz hudut pahalar. Toplumda hastalık görülmesini engellemek için bilhassa çocukluk periyodu aşılarda yüzde 95’i hedefliyoruz ki, hiç bir bebeğimiz ve çocuğumuz aşı ile korunabilen bir hastalıktan ölmesin.” dedi.
“Pandemi, aşı şuurunu arttırdı”
Pandemiyi daima birlikte ve büyük zorluklara şahit olarak yaşadığımızı paylaşan Aksakal, kelamlarına şöyleki devam etti: “Aslında tesirli aşıların olması bu vakitte büyük bir talihti. Pandemi devrinde uygulanan COVID-19 aşıları ile yalnızca Avrupa bölgesinde yaklaşık yarım milyon hayat kurtarılmış durumda. Aşıya ulaşabilen başka ülkeler dahil edildiğinde bu sayı en berbat ihtimalle iki üç milyona yaklaşır. Doğal pandemi ortamında aşıya gereksinimin had safhaya çıkması, aşıya ulaşan ülkelerde ölümlerin daha az olması ve ömrün olağan akışına daha çabuk dönülmesi aşının değerini bir kere daha gözler önüne serdi. Bu da genel pandemi tedbirleri niçiniyle gecikme yaşansa da aşılamanın bilhassa erişkin aşılamanın değerini gösterdi. Tabi aşı aykırısı telaffuzlar de bilhassa toplumsal medyanın yarattığı infodemi ile birleşince aşı fazlaca tartışılır hale de geldi. Ancak artı eksi toplandığında aşıya karşı şuurun arttırdığını düşünüyorum.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı