Daha sağlıklı ve etkin bir hayatın anahtarlarından biri de spordur fakat sıhhat için yapılan spor bilinçsiz yapıldığında sıhhati daha da berbat hale getirebiliyor. Şuurlu spor yapmak ve spor yaparken performansın en üst düzeyde olması için faydalanmalardan olabildiğince korunmanın değerini vurgulayan Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, spor faydalanmaları ile ilgili yanlışsız zannedilen yanlışları anlattı…
Spor çocukluk çağında eğlenmek için serbestçe yapılan bir aktiviteden, profesyonel manada uygulanan müsabakalara kadar ömrün her periyodunda yapılan bir aktivitedir. Ne var ki spor birlikteinde faydalanma riskini de getirir. Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Ancak spor yaparken risklerin şuurunda olmak ve faydalanma ortaya çıktığında hakikat müdahale yapmak daha sonraki devirlerde karşılaşılacak sorunları en aza indirecektir” diye konuştu.
“KOŞMAK DİZLERE ZİYAN VERİR.”
Spor faydalanmalarının pek birçok önlenebilir faydalanmalardır. Spor faydalanması konusunda koşucularda birinci suçlananın sıklıkla ayakkabılar olduğunu belirten Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Ayakkabıların hakikaten kıymeti vardır. Lakin başka bir epeyce spor kısımlarında olduğu üzere koşucularda da ortaya çıkan kimi rahatsızlıklar birden çok faktöre bağlıdır. Koşulan taban, beslenme, su kaybı, konsantrasyon, spora bedenin hazırlanması (ısınma-germe-aktivite-soğuma-yine germe) üzere faktörlerin hepsi spordan elde edeceğimiz faydayı ya da ziyan görmeyi etkileyebilir. birebir vakitte canlıların pek birçoklarının doğal bir aktivitesi olan koşmanın potansiyel ziyanlarının epeyce büyük bir kısmının önlenmesi mümkündür” diye konuştu.
“BİR ATLETİN ÖN ÇAPRAZ BAĞ (ÖÇB) faydalanmaSI YAŞAMASI MESLEĞİNİN SONLANMASINA yol açar.”
Bu bilginin geçmişte yanlışsız olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı mevzuya şu biçimde bir açıklık getirdi: “Ön çapraz bağ (ÖÇB) diz bölgesinin önemli faydalanmalarından birisidir. Günümüzde ÖÇB ameliyatları gelişen teknoloji ve teknikler yardımıyla epeyce daha başarılı sonuçlar vermektedir. Lakin ameliyat daha sonrası spora dönüş sürecini bağın uygunlaşması ile ilgili biyolojik bir müddetç olduğu için muhakkak müddetlerin altına indirmek epeyce muhtemel değildir. birebir vakitte güzel bir rehabilitasyon süreci ile ÖÇB rekonstrüksiyonu yapılan hastalarda yaklaşık 70-80 oranında spora dönüş, 50 oranında ameliyat öncesi performansı yakalamak mümkündür.”
“GÜÇLENMEK İÇİN NE KADAR ÇOK İDMAN YAPILIRSA SONUÇ O KADAR UYGUN OLUR.”
Bu bilgi için bu kadar keskin sonlar belirlemenin gerçek olmayacağını anlatan Prof. Dr. Hasan Bombacı adaleleri güçlendirme antrenmanlarının 2 türlü olacağını belirterek şu ayrıntıları verdi: “Bu antrenmanların yapılışı da sonuçları da farklıdır. Birincisi adalenin gücünü ve hacmini artıran egzersizlerdir. Bu idman tekniğinde idman gitgide artan dirence karşı yapılır. Bu esnada adalenin aerobik düzenekle güç üretme kapasite gitgide azalır ve anaerobik sistem devreye girer. Adalede yorgunluk ortaya çıkar ve ortama salınan kimi unsurlar ağrıya sebep olur. Bu sırada mesela ağır kaldırma üzere antrenmanlarda devreye giren adaptasyon sistemleri adalede hem hacim tıpkı vakitte güç artışına sebep olur. İkinci yolda ise daha epey adalenin dayanıklılığı artar. Burada adale ortasında güç üreten motor üniteler artmaz daha fazla tıpkı istikamette hareket eden adalelerin aktivasyonu artar. Bu durumda hacmi fazlaca artmayan adalenin dayanıklılığı artar. Güçlendirme antrenmanlarında ölçünün yanında teknik de değerli bir yer fiyat.”
“AKUT BİR faydalanmaDA AĞRIYI GİDERMEK İÇİN EN GERÇEK YOL ISI UYGULAMAKTIR.”
Ani gelişen bir faydalanmada gelişen doku hasarı faydalanmanın şiddetine nazaran birtakım bazı kanamaya lakin çabucak her vakit lokal ödeme sebep olur. Kanama meydana gelen durumlarda hasarlı bölgede kanamanın sınırlanması için damarların büzülerek (“vazokonstrüksiyon”) reaksiyon göstereceğini lisana getiren Prof. Dr. Bombacı, “Takiben kanamayı durdurmaya yarayan başka düzenekler devreye girer. Bunu izleyen saatler içerisinde o bölgedeki oksijen azlığına reaksiyon olarak damarlarda genişleme ve damar geçirgenliğinde artma meydana gelir bu da ödemin artması manasına gelir” diyerek şunları da ekledi: “Eğer faydalanmanın başlarında sıcak uygulanırsa damarların genişlemesine bağlı olarak hasarlı bölgede kanama ve ödem artar. Bu da istenmeyen bir durumdur. Bunun yerine hasarlı bölgeye uygun ölçüde basınçla soğuk uygulanması gerekir.”
“EGZERSİZDEN YARAR SAĞLAMAK İÇİN KESİNLİKLE ACI OLMALIDIR!”
Bu bilginin de her vakit hakikat olmadığının altını çizen Prof. Dr. Hasan Bombacı, idman yaparken duyulan acının en kıymetli niçininin adalenin kasılması sırasında ortaya çıkan laktik asidin yarattığı irritasyon olduğu bilgisini verdi. Bunun bilhassa yük kaldırmak üzere “yüksek dirence karşı yapılan egzersizlerde besbelli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bombacı, “Bunun sebebi adalenin kapasitesinin en çok kullanıldığı durumlarda adale ortasında güç üretme sistemi ‘aerobik yol’ dan ‘anaerobik yol’ a geçmesidir. Bu hudutlara kadar zorlama, kas hücrelerinin hem hacminin artması tıpkı vakitte sayılarının artması için gereklidir. Lakin adalelerin azamî kuvvetin altında çalıştığı dayanıklılık egzersizlerinde bu durum ortaya çıksa da daha yavaşça derecededir. Bir öbür idman çeşidi olan germe egzersizlerinde de antrenmanın yarattığı acı, idmanın başlarında hissedilir fakat daha kısa periyodiktir dedi.
“ÇIKIK BİR PARMAĞIN UYGUNLAŞMASI KIRIK OLANDAN DAHA UZUN SÜRER.”
Parmak çıkıklarının tedavi yaklaşımının el ya da ayağa göre farklılıklar göstereceğine dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Daha sık görülen el kırık ve çıkıklarından bahsedecek olursak elin kompleks yapısına ve oluşacak hasarın çeşitliliğine bağlı olarak fazlaca farklı sonuçların ortaya çıkabileceğini söylemek yanlış olmaz” diyerek gerek kırık gerekse çıkıklar da konservatif tedavi olarak anılan cerrahi dışı tedaviler uygulanabileceği üzere kırık ve çıkığın yerine ve biçimine bağlı olarak epey çeşitli cerrahi süreçler de uygulamanın gerekebileceğine vurgu yaptı. Prof. Dr. Bombacı kırık ve çıkığın yeri ve formuna göre güzelleşme sürecinin her iki faydalanmada da epeyce değişkenlik gösterebileceğini kelamlarına ekledi.
“AYAK BİLEĞİ BURKULMASI, AYAK BİLEĞİ KIRIĞINDAN DAHA BERBATTIR.”
Ayak bileği burkulması günlük hayatta epeyce sık meydana gelen bir faydalanmadır. Ayak bileği burkulması dendiğinde ayak bileği ekleminde ortaya çıkan bağ faydalanmalarının akla geldiğini söz eden Prof. Dr. Hasan Bombacı şunları da aktardı: “Buna epeyce sık olmamakla birlikte küçük kırıklar da eşlik edebilir. Kırık olmadıkça birinci kez olan ayak bileği burkulmasının (bağ faydalanmasının) tedavisi, bağ hasarının derecesine göre değişen müddetlerde, sıklıkla da özel dizayn edilmiş ortezlerle tespittir. Ayak bileği kırıkları da aslında temelde ayak bileğinin olağandışı yük altında kalması ile oluşur. Fakat bu durumda ayak bileğini oluşturan bir ya da birden çok kemikte kırıklar oluşur. Tedavisinde ise büyük bir sıklıkla ameliyat gerekir. kimi vakit bu kırıklara kıkırdak hasarları da eşlik edebilir. ötürüsıyla sonuçları daha öngörülemezdir ve risk taşır.”
“ERGENLİK ÖNCESİ VE gençlerde YÜK KALDIRMA ANTRENMANLARI BÜYÜME PLAKLARININ faydalanmaSINA yol açar, BÜYÜME GERİLER.”
Bu bilginin de her vakit yanlışsız olmadığının altını çizen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, ergenlik öncesi çocuklarda adale hacmi ve adalelerin oksijen yakma kapasitesinin erişkinlere göre daha az olduğunu hatırlatarak “Bu adalelerin daha az güç üretmesine sebep olur. ötürüsıyla çocuklar daha çabuk yorulurlar. Adalelerin erken yorulması da dolaylı olarak eklemlere ve uzun kemiklerin uçlarında yer alan büyüme plaklarına fazla yük binmesi demektir. Bu büyüme kıkırdağının faydalanmasına taban hazırlar. Lakin son vakit içinderda yapılan araştırmalar çocuklarda düzgün düzenlenmiş ve vakte yayılmış (8-12 hafta) antrenman programları ile büyüme plaklarında oluşabilecek risklerin en aza indirilebileceğini göstermektedir. Çocukların yaptığı güçlendirme idmanlarında daha düşük dirence karşı daha epeyce yinela yapılan antrenmanlar daha uygundur” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Spor çocukluk çağında eğlenmek için serbestçe yapılan bir aktiviteden, profesyonel manada uygulanan müsabakalara kadar ömrün her periyodunda yapılan bir aktivitedir. Ne var ki spor birlikteinde faydalanma riskini de getirir. Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Ancak spor yaparken risklerin şuurunda olmak ve faydalanma ortaya çıktığında hakikat müdahale yapmak daha sonraki devirlerde karşılaşılacak sorunları en aza indirecektir” diye konuştu.
“KOŞMAK DİZLERE ZİYAN VERİR.”
Spor faydalanmalarının pek birçok önlenebilir faydalanmalardır. Spor faydalanması konusunda koşucularda birinci suçlananın sıklıkla ayakkabılar olduğunu belirten Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Ayakkabıların hakikaten kıymeti vardır. Lakin başka bir epeyce spor kısımlarında olduğu üzere koşucularda da ortaya çıkan kimi rahatsızlıklar birden çok faktöre bağlıdır. Koşulan taban, beslenme, su kaybı, konsantrasyon, spora bedenin hazırlanması (ısınma-germe-aktivite-soğuma-yine germe) üzere faktörlerin hepsi spordan elde edeceğimiz faydayı ya da ziyan görmeyi etkileyebilir. birebir vakitte canlıların pek birçoklarının doğal bir aktivitesi olan koşmanın potansiyel ziyanlarının epeyce büyük bir kısmının önlenmesi mümkündür” diye konuştu.
“BİR ATLETİN ÖN ÇAPRAZ BAĞ (ÖÇB) faydalanmaSI YAŞAMASI MESLEĞİNİN SONLANMASINA yol açar.”
Bu bilginin geçmişte yanlışsız olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı mevzuya şu biçimde bir açıklık getirdi: “Ön çapraz bağ (ÖÇB) diz bölgesinin önemli faydalanmalarından birisidir. Günümüzde ÖÇB ameliyatları gelişen teknoloji ve teknikler yardımıyla epeyce daha başarılı sonuçlar vermektedir. Lakin ameliyat daha sonrası spora dönüş sürecini bağın uygunlaşması ile ilgili biyolojik bir müddetç olduğu için muhakkak müddetlerin altına indirmek epeyce muhtemel değildir. birebir vakitte güzel bir rehabilitasyon süreci ile ÖÇB rekonstrüksiyonu yapılan hastalarda yaklaşık 70-80 oranında spora dönüş, 50 oranında ameliyat öncesi performansı yakalamak mümkündür.”
“GÜÇLENMEK İÇİN NE KADAR ÇOK İDMAN YAPILIRSA SONUÇ O KADAR UYGUN OLUR.”
Bu bilgi için bu kadar keskin sonlar belirlemenin gerçek olmayacağını anlatan Prof. Dr. Hasan Bombacı adaleleri güçlendirme antrenmanlarının 2 türlü olacağını belirterek şu ayrıntıları verdi: “Bu antrenmanların yapılışı da sonuçları da farklıdır. Birincisi adalenin gücünü ve hacmini artıran egzersizlerdir. Bu idman tekniğinde idman gitgide artan dirence karşı yapılır. Bu esnada adalenin aerobik düzenekle güç üretme kapasite gitgide azalır ve anaerobik sistem devreye girer. Adalede yorgunluk ortaya çıkar ve ortama salınan kimi unsurlar ağrıya sebep olur. Bu sırada mesela ağır kaldırma üzere antrenmanlarda devreye giren adaptasyon sistemleri adalede hem hacim tıpkı vakitte güç artışına sebep olur. İkinci yolda ise daha epey adalenin dayanıklılığı artar. Burada adale ortasında güç üreten motor üniteler artmaz daha fazla tıpkı istikamette hareket eden adalelerin aktivasyonu artar. Bu durumda hacmi fazlaca artmayan adalenin dayanıklılığı artar. Güçlendirme antrenmanlarında ölçünün yanında teknik de değerli bir yer fiyat.”
“AKUT BİR faydalanmaDA AĞRIYI GİDERMEK İÇİN EN GERÇEK YOL ISI UYGULAMAKTIR.”
Ani gelişen bir faydalanmada gelişen doku hasarı faydalanmanın şiddetine nazaran birtakım bazı kanamaya lakin çabucak her vakit lokal ödeme sebep olur. Kanama meydana gelen durumlarda hasarlı bölgede kanamanın sınırlanması için damarların büzülerek (“vazokonstrüksiyon”) reaksiyon göstereceğini lisana getiren Prof. Dr. Bombacı, “Takiben kanamayı durdurmaya yarayan başka düzenekler devreye girer. Bunu izleyen saatler içerisinde o bölgedeki oksijen azlığına reaksiyon olarak damarlarda genişleme ve damar geçirgenliğinde artma meydana gelir bu da ödemin artması manasına gelir” diyerek şunları da ekledi: “Eğer faydalanmanın başlarında sıcak uygulanırsa damarların genişlemesine bağlı olarak hasarlı bölgede kanama ve ödem artar. Bu da istenmeyen bir durumdur. Bunun yerine hasarlı bölgeye uygun ölçüde basınçla soğuk uygulanması gerekir.”
“EGZERSİZDEN YARAR SAĞLAMAK İÇİN KESİNLİKLE ACI OLMALIDIR!”
Bu bilginin de her vakit hakikat olmadığının altını çizen Prof. Dr. Hasan Bombacı, idman yaparken duyulan acının en kıymetli niçininin adalenin kasılması sırasında ortaya çıkan laktik asidin yarattığı irritasyon olduğu bilgisini verdi. Bunun bilhassa yük kaldırmak üzere “yüksek dirence karşı yapılan egzersizlerde besbelli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bombacı, “Bunun sebebi adalenin kapasitesinin en çok kullanıldığı durumlarda adale ortasında güç üretme sistemi ‘aerobik yol’ dan ‘anaerobik yol’ a geçmesidir. Bu hudutlara kadar zorlama, kas hücrelerinin hem hacminin artması tıpkı vakitte sayılarının artması için gereklidir. Lakin adalelerin azamî kuvvetin altında çalıştığı dayanıklılık egzersizlerinde bu durum ortaya çıksa da daha yavaşça derecededir. Bir öbür idman çeşidi olan germe egzersizlerinde de antrenmanın yarattığı acı, idmanın başlarında hissedilir fakat daha kısa periyodiktir dedi.
“ÇIKIK BİR PARMAĞIN UYGUNLAŞMASI KIRIK OLANDAN DAHA UZUN SÜRER.”
Parmak çıkıklarının tedavi yaklaşımının el ya da ayağa göre farklılıklar göstereceğine dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Daha sık görülen el kırık ve çıkıklarından bahsedecek olursak elin kompleks yapısına ve oluşacak hasarın çeşitliliğine bağlı olarak fazlaca farklı sonuçların ortaya çıkabileceğini söylemek yanlış olmaz” diyerek gerek kırık gerekse çıkıklar da konservatif tedavi olarak anılan cerrahi dışı tedaviler uygulanabileceği üzere kırık ve çıkığın yerine ve biçimine bağlı olarak epey çeşitli cerrahi süreçler de uygulamanın gerekebileceğine vurgu yaptı. Prof. Dr. Bombacı kırık ve çıkığın yeri ve formuna göre güzelleşme sürecinin her iki faydalanmada da epeyce değişkenlik gösterebileceğini kelamlarına ekledi.
“AYAK BİLEĞİ BURKULMASI, AYAK BİLEĞİ KIRIĞINDAN DAHA BERBATTIR.”
Ayak bileği burkulması günlük hayatta epeyce sık meydana gelen bir faydalanmadır. Ayak bileği burkulması dendiğinde ayak bileği ekleminde ortaya çıkan bağ faydalanmalarının akla geldiğini söz eden Prof. Dr. Hasan Bombacı şunları da aktardı: “Buna epeyce sık olmamakla birlikte küçük kırıklar da eşlik edebilir. Kırık olmadıkça birinci kez olan ayak bileği burkulmasının (bağ faydalanmasının) tedavisi, bağ hasarının derecesine göre değişen müddetlerde, sıklıkla da özel dizayn edilmiş ortezlerle tespittir. Ayak bileği kırıkları da aslında temelde ayak bileğinin olağandışı yük altında kalması ile oluşur. Fakat bu durumda ayak bileğini oluşturan bir ya da birden çok kemikte kırıklar oluşur. Tedavisinde ise büyük bir sıklıkla ameliyat gerekir. kimi vakit bu kırıklara kıkırdak hasarları da eşlik edebilir. ötürüsıyla sonuçları daha öngörülemezdir ve risk taşır.”
“ERGENLİK ÖNCESİ VE gençlerde YÜK KALDIRMA ANTRENMANLARI BÜYÜME PLAKLARININ faydalanmaSINA yol açar, BÜYÜME GERİLER.”
Bu bilginin de her vakit yanlışsız olmadığının altını çizen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, ergenlik öncesi çocuklarda adale hacmi ve adalelerin oksijen yakma kapasitesinin erişkinlere göre daha az olduğunu hatırlatarak “Bu adalelerin daha az güç üretmesine sebep olur. ötürüsıyla çocuklar daha çabuk yorulurlar. Adalelerin erken yorulması da dolaylı olarak eklemlere ve uzun kemiklerin uçlarında yer alan büyüme plaklarına fazla yük binmesi demektir. Bu büyüme kıkırdağının faydalanmasına taban hazırlar. Lakin son vakit içinderda yapılan araştırmalar çocuklarda düzgün düzenlenmiş ve vakte yayılmış (8-12 hafta) antrenman programları ile büyüme plaklarında oluşabilecek risklerin en aza indirilebileceğini göstermektedir. Çocukların yaptığı güçlendirme idmanlarında daha düşük dirence karşı daha epeyce yinela yapılan antrenmanlar daha uygundur” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı