CİSÜ Platformu, Türkiye’nin cinsel sıhhat ve üreme sıhhati (CSÜS) karnesini deklare etti.
Cinsel Sıhhat ve Üreme Sıhhati Hakları (CİSÜ) Platformu, Türkiye’nin son bir yılda cinsel sıhhat ve üreme sıhhati alanında geldiği noktayı gözler önüne serdi. Yükselen fiyatlar sebebiyle menstrual ve aile planlaması mamüllerine erişimin zorlaşması, HPV aşısının ulusal aşı takvimine alınması için verilen uğraş, HIV epidemisinin artış suratı ve LGBTİ+’ların damgalama korkusu yüzünden sıhhat hizmetlerinden yoksun kalması 2022 yılına damgasını vuran olaylar içinde yer aldı.
CİSÜ Platformu ismine konuşan Türkiye Aile Sıhhati ve Planlaması Vakfı (TAPV) Genel Koordinatörü Nurcan Müftüoğlu, cinsel sıhhat ve üreme sıhhati (CSÜS) haklarının insan hakları içinde olduğunu belirterek, “Koruyucu sıhhat hizmetleri kapsamında sunulan bu hizmetler fizikî, ruhsal ve toplumsal manada bireylerin sıhhat ve iyiliğini takviyeler, toplum sıhhatini mümkün kılar. Bu alanda oluşabilecek eksiklikler ve ihmaller, temel insan haklarının ihlalinin yanı sıra kıymetli sıhhat risklerine ve maliyetine, toplumsal sıkıntılara niye olur ve nesiller uzunluğu ömür kalitesini olumsuz tesirler. CİSÜ olarak 2023 yılında cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hizmetlerine ve haklarına erişimde daha güzel tablo için çalışmalarımızı sürdüreceğiz” dedi.
CİSÜ Platformu’nun Türkiye’nin 2022 cinsel sıhhat ve üreme sıhhati karnesinde deklare ettiğı tespitler ise şu biçimde:
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Cinsel Sıhhat ve Üreme Sıhhati Hakları (CİSÜ) Platformu, Türkiye’nin son bir yılda cinsel sıhhat ve üreme sıhhati alanında geldiği noktayı gözler önüne serdi. Yükselen fiyatlar sebebiyle menstrual ve aile planlaması mamüllerine erişimin zorlaşması, HPV aşısının ulusal aşı takvimine alınması için verilen uğraş, HIV epidemisinin artış suratı ve LGBTİ+’ların damgalama korkusu yüzünden sıhhat hizmetlerinden yoksun kalması 2022 yılına damgasını vuran olaylar içinde yer aldı.
CİSÜ Platformu ismine konuşan Türkiye Aile Sıhhati ve Planlaması Vakfı (TAPV) Genel Koordinatörü Nurcan Müftüoğlu, cinsel sıhhat ve üreme sıhhati (CSÜS) haklarının insan hakları içinde olduğunu belirterek, “Koruyucu sıhhat hizmetleri kapsamında sunulan bu hizmetler fizikî, ruhsal ve toplumsal manada bireylerin sıhhat ve iyiliğini takviyeler, toplum sıhhatini mümkün kılar. Bu alanda oluşabilecek eksiklikler ve ihmaller, temel insan haklarının ihlalinin yanı sıra kıymetli sıhhat risklerine ve maliyetine, toplumsal sıkıntılara niye olur ve nesiller uzunluğu ömür kalitesini olumsuz tesirler. CİSÜ olarak 2023 yılında cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hizmetlerine ve haklarına erişimde daha güzel tablo için çalışmalarımızı sürdüreceğiz” dedi.
CİSÜ Platformu’nun Türkiye’nin 2022 cinsel sıhhat ve üreme sıhhati karnesinde deklare ettiğı tespitler ise şu biçimde:
- Türkiye’de enflasyondaki artışın ve yüksek vergilerin en çok vurduğu mamüllerin başında hijyenik ped ve tamponlar ile istenmeyen gebeliği önleyici eserler yer aldı. meblağların vatandaşlar tarafınca erişilemez boyuta gelmesi, cinsel sıhhat ve üreme sıhhati haklarına erişimi olumsuz etkiledi.
- Yüzde 18’lik vergi oranıyla en yüksek vergi kategorisine giren hijyenik pedlerdeki vergi yükü, 1 Nisan itibariyle yüzde 8’e indirildi. Temel muhtaçlık hususu olan bu eserlerdeki yüksek fiyatlar, bilhassa fakir, mülteci bayanların bu eserlere erişmesinde derinleşen bir eşitsizliğe yol açtı. Hijyen mamüllerini çarçabuk satın alamayan bayanlar, kız çocukları regl periyotlarında okula gidemedi, gündelik işleri için dışarıya çıkmaktan çekinir hale geldi. Bayanlar yıkanabilir kaplar ya da regl döngüsü iç çamaşırları üzere eserlere yönelmeye başlarken, bununla birlikte geleneksel metotta bez kullanmasına dönüş yaşandı. Hijyenik pede erişemeyen üniversiteli genç bayanlar ise kendi ortalarında askıda ped uygulaması ile dayanışma kümeleri kurdular.
- Kazakistan, Myanmar, Vietnam üzere ülkeler Dünya Sıhhat Örgütü’nün rahim ağzı kanserine karşı 9-14 yaştaki kız çocuklarının olmasını önerdiği HPV aşısını ulusal takvimlerine alacaklarını açıklarken, HPV aşısının Türkiye’nin ulusal aşı takvimine alınması konusunda sivil toplum baskıları yıl boyunca sürdü. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Kasım ayı sonunda HPV’nin ulusal aşı takvimine alınacağını deklare etti lakin hangi yaş kümelerine uygulanacağı konusu belirsizliğini koruyor.
- Kadınların yüzde 95’i her yıl yapılan rahim ağzı kanseri taraması hakkında bilgi sahibi değil. HPV’ye bağlı kanserler erkek kanserlerinin yüzde 1’inden, bayan kanserlerinin ise yüzde 5-10’undan sorumlu. Türkiye kanser insidansı dünya insidansının üzerinde seyrediyor. CİSÜ Platformu, HPV test ve taramalarının kâfi seviyede olmadığını vurguladı.
- LGBTİ+’lar ve transların cinsel sıhhat hizmetlerinde yaşadıkları problemler ve hak ihlalleri pandemide artarak sürdü. Mevcut yasalar, cinsiyet ahenk sürecine girmek isteyen transları hala biyolojik üreme fonksiyonlarından vazgeçmeye zorluyor ve bu süreçte hormon ilaçlarına erişim çeşitli niçinlerle kısıtlanıyor.
- Türkiye, HIV epidemisinin dünyada artış oranının en süratli olduğu Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri içinde yer alıyor. HIV enfeksiyonunun son 10 yılda yüzde 460 arttığı tek ülke Türkiye oldu. Türkiye’de cinsellik hala ‘ayıp konu’ olarak görülürken, korunma halleri ve bilimsel gelişmeler kamuya anlatılmıyor. Öte yandan HIV’e ve HIV ile yaşayanlara karşı yanlış önyargılar, saha çalışmalarını olumsuz etkiliyor. Lokal idareler ve merkezi idareler içindeki görüş farklılıkları, bu ‘ayıp konu’ ile bir arada anılmamak – ötürüsı ile damgalanmaktan kaçınma refleksi ile mahallî idarelere bağlı olarak danışmanlık ve anonim test hizmeti sunan üniteler olan GDTM’lerin (Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezleri) sayıları ve kapasitelerini artırmanın kıymeti göz arkası ediliyor.
- LGBTİ+’lar, 2022 yılı boyunca nefret mitingleri ile gaye gösterildi. CİSÜ Platformu tarafınca hazırlanan Durum Tahlili Raporu, ayrımcılık ve damgalama korkusu sebebiyle LGBTİ+’ların sıhhat hizmeti alırken cinsel yönelim ve cinsiyet kimliklerini gizlemeyi tercih ettiklerini ortaya koyuyor. Raporda LGBTİ+’larındevlet ya da özel kurum fark etmeksizin sadece bu kaygı niçiniyle sıhhat hizmeti almayı ertelediklerineveya alternatif yollar aradıklarına dikkat çekildi.
- CİSÜ Platformu’nun hazırladığı Şiddetin Bayan Sıhhatine Tesirleri bilgi notunda kadınların bilgi eksikliği ve hukuk sistemi ortasında önlerine çıkarılan mahzurlar niçiniyle sıhhat haklarına ulaşamadıklarına dikkat çekildi. Dokümanda, Türkiye’de bayanların sosyo ekonomik ve kültürel ögelerden dolayı şiddete maruz bırakıldığı lakin toplumun baskısından ya da şiddeti uygulayanın tehdidinden dolayı bu durumun birçok vakit isimli süreçlere yansımadığı yahut cezai yaptırımı bulunmasına karşın üstünün örtüldüğü vurgulandı.
- Koruyucu sıhhat hizmetleri kapsamında birinci basamakta; Aile Sıhhati Merkezleri (ASM’ler), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM’ler) ve Toplum Sıhhati Merkezlerinde (TSM’ler) erişilebilir olması gereken aile planlaması hizmetlerine erişim giderek azalıyor. Doğurganlığı düzenleyen araçlara ulaşılamaması, bayanlarda sıhhat meselelerine niye oluyor ve inançlı anneliği riskli hale getiriyor.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı