Uyku kalitesinin bozulması bir fazlaca sıhhat sorununa niye olabiliyor. Uyku bozukluğu niçiniyle ‘uyurgezer’ olarak isimlendirilen şahıslar uyku halindeyken yataklarından kalkarak yürüyebiliyor, konuşabiliyor ve araçlarını kullanarak meskenlerinden uzak noktalara gidebiliyor. Uyurgezerliğin (somnambulizm) tedavi edilebilmesi için altta yatan his durum sorunları ile uyku bozukluğunun niçininin belirlenmesi gerekiyor. Memorial Kayseri Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu, uyurgezerlik hakkında bilgi verdi.
Uyurgezerliğin sebebi uyku bozukluğu
Uyurgezerlik, uyku halindeyken ayağa kalkıp etrafta dolaşma manasına gelmektedir. Çocuklarda yetişkinlere nazaran daha yaygın olan uyurgezerlik, ekseriyetle gençlik senelerında bizatihi geçmektedir. Kimi insanlarda ortaya çıkan uyurgezerlik durumu ise çoklukla önemli bir sorunun işareti değildir ve tedavi gerektirmez. tıpkı vakitte, yenidenlayan uyurgezerlik altta yatan bir uyku bozukluğunu işaret edebilir. Yetişkinlerde uykuda yürümek öteki uyku bozukluklarıyla bir arada farklı hastalıkların ortaya çıkış formu olabilmektedir. Uyurgezerlik çoklukla gecenin erken saatlerinde, uykuya daldıktan 1 ila 2 saat daha sonra ortaya çıkmaktadır. Gündüz vakti kısa şekerleme sırasında çoklukla görülmez. Uyurgezerlik genelde birkaç dakika sürer, nadiren daha uzun da sürebilir.
Uyurgezerler kazara kendilerine ziyan verebiliyor
Uyurgezerlik durumu sırasında kişi yatakta oturup gözlerini açabilir, yataktan kalkıp etrafta yürüyebilir, etraftakilere cevap vermeyebilir ya da bağlantı kurmayabilir. Hastayı uyandırma uğraşları karşılıksız kalır, uyurgezer uyanmakta zorlanabilir. Uyandıktan daha sonra kısa bir süre için şaşkınlık yahut baş karışıklığı yaşayabilir. Birtakım hastalarda olay sırasında fazlaca karmaşık davranışlar gözlenmektedir. örneğin giyinmek, konuşmak yahut yemek yemek üzere rutin aktiviteler yapabilir. Birtakım olaylar merdivenden düşerek yahut camdan atlayarak kendini yaralayabilir, meskenden çıkabilir, otomobil kullanabilir, farkında olmadan cinsel aktivitede bile bulunabilir. Uyurgezerler uyandıktan daha sonrasında agresif davranışlar sergileyebilirler. Uyurgezerlik, ruh halinde yaşanan çeşitli duygusal dalgalanmalar daha sonrasında yaşanmakta ve şahıslar sabah olayı ekseriyetle hatırlayamamaktadır.
Uyurgezerliğin 8 sebebi
Uyurgezerlik tedavisi hastanın yaşına, belirtilerin sıklıkta meydana geldiğine ve ruh hali değişikliklerinin yani epizodların ne kadar tehlikeli yahut yıkıcı olduğuna bağlıdır. Çocuklar ve yetişkinler için en uygun davranış, bu durum ile ilgili kaygılarını tabipleri ile paylaşarak en muhtemel sebebi bulmak ve bireye özel bir tedavi planı oluşturulmasına yardımcı olmaktır. Biroldukca durumda, uyurgezerlik nadiren ortaya çıktığı için etkin bir tedavi gerektirmez. Epizodlar ekseriyetle yaşla birlikte daha az sıklıkta olur, bu niçinle kimi beşerler için uyurgezerlik rastgele bir özel terapi ile kendi kendine çözülür. Uyurgezerliği ele almak için adımlar atmak gerektiğinde, bir tedavi planına dahil edilebilecek birkaç yaklaşım vardır. Bunlardan en değerlisi, güvenlik risklerini en aza indirgemek yahut ortadan kaldırmaktır. Güvenlik risklerini azaltmanın birtakım yolları şunlardır;
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Uyurgezerliğin sebebi uyku bozukluğu
Uyurgezerlik, uyku halindeyken ayağa kalkıp etrafta dolaşma manasına gelmektedir. Çocuklarda yetişkinlere nazaran daha yaygın olan uyurgezerlik, ekseriyetle gençlik senelerında bizatihi geçmektedir. Kimi insanlarda ortaya çıkan uyurgezerlik durumu ise çoklukla önemli bir sorunun işareti değildir ve tedavi gerektirmez. tıpkı vakitte, yenidenlayan uyurgezerlik altta yatan bir uyku bozukluğunu işaret edebilir. Yetişkinlerde uykuda yürümek öteki uyku bozukluklarıyla bir arada farklı hastalıkların ortaya çıkış formu olabilmektedir. Uyurgezerlik çoklukla gecenin erken saatlerinde, uykuya daldıktan 1 ila 2 saat daha sonra ortaya çıkmaktadır. Gündüz vakti kısa şekerleme sırasında çoklukla görülmez. Uyurgezerlik genelde birkaç dakika sürer, nadiren daha uzun da sürebilir.
Uyurgezerler kazara kendilerine ziyan verebiliyor
Uyurgezerlik durumu sırasında kişi yatakta oturup gözlerini açabilir, yataktan kalkıp etrafta yürüyebilir, etraftakilere cevap vermeyebilir ya da bağlantı kurmayabilir. Hastayı uyandırma uğraşları karşılıksız kalır, uyurgezer uyanmakta zorlanabilir. Uyandıktan daha sonra kısa bir süre için şaşkınlık yahut baş karışıklığı yaşayabilir. Birtakım hastalarda olay sırasında fazlaca karmaşık davranışlar gözlenmektedir. örneğin giyinmek, konuşmak yahut yemek yemek üzere rutin aktiviteler yapabilir. Birtakım olaylar merdivenden düşerek yahut camdan atlayarak kendini yaralayabilir, meskenden çıkabilir, otomobil kullanabilir, farkında olmadan cinsel aktivitede bile bulunabilir. Uyurgezerler uyandıktan daha sonrasında agresif davranışlar sergileyebilirler. Uyurgezerlik, ruh halinde yaşanan çeşitli duygusal dalgalanmalar daha sonrasında yaşanmakta ve şahıslar sabah olayı ekseriyetle hatırlayamamaktadır.
Uyurgezerliğin 8 sebebi
- Uyku hastalıklarında uzman olan doktorlar, uyurgezerliğin olağanda derin uyku basamağındayken ve uyku devam ederken fizikî aktiviteyi tetikleyecek biçimde kısmen uyanıklıkta gerçekleştiğini söz etmektedir. Çeşitli faktörler, bu cins kısmi uyanmanın meydana gelme mümkünlüğünü tesirler. Bunlar, ekseriyetle genetik ve aile hikayesi olan şahıslar olabilir.
- Yapılan araştırmalarda, birtakım insanların genetik olarak uyurgezerliğe yatkın olduğu belirlenmiştir. Lakin ebeveynlerinde uyurgezerlik hikayesi olmayan çocukların yaklaşık 22’sinde uyurgezerlik olabilmektedir. Buna karşılık, ebeveynlerinden birinin uyurgezerlik hikayesi var ise çocukların 47’si uyurgezer ve her iki ebeveynin de uyurgezerlik hikayesi var ise çocukların 61’i uyurgezer olabilir.
- Uyurgezerliğin başka bir yaygın niçini ise uyku yoksunluğudur. Uyku yoksunluğu devrinden daha sonra yaşanan uzun vadeli derin uyku sırasında uyurgezerlik ortaya çıkabilmektedir.
- Bunun haricinde, akşamları alkol almak kişinin uyku evrelerinde dengesizliğe yol açabilmekte ve riski artırabilmektedir.
- Çocuklarda yüksek ateşin uyurgezerliği daha muhtemel hale getirdiği bulunmuştur. Ateşi olan çocuklarda gece boyunca artan sayıda hastalık kaynaklı beyin disfonksiyonu ile alakalı olabilir.
- Beyin iltihabı (ensefalit) dahil olmak üzere beyni etkileyen tüm hastalıklar, uyurgezerlik için bir tetikleyici olabilir.
- Obstrüktif uyku apnesi (OUA) hava yolunun tıkandığı ve uyku sırasında nefeste kısa kesintilere niye olduğu bir uyku bozukluğudur. Gecede onlarca kere meydana gelen bu nefes kesintileri ve kanda oksijen yetersizliği beynin fonksiyonunu bozarak, uyurgezerliğe niye olabilir.
- Huzursuz bacak sendromu, istirahat halindeyken bilhassa bacaklarda huzursuzluk hissi ve hareket ettirme isteği ile karakterize olan bir uyku bozukluğudur. Gece uyanmaları bir kişinin uyurgezerlik devrine girmesine yol açar.
- Çeşitli gerilim kaynakları bölünmüş uykuya niye olarak, uyurgezerlik eğilimini artırabilir.
Uyurgezerlik tedavisi hastanın yaşına, belirtilerin sıklıkta meydana geldiğine ve ruh hali değişikliklerinin yani epizodların ne kadar tehlikeli yahut yıkıcı olduğuna bağlıdır. Çocuklar ve yetişkinler için en uygun davranış, bu durum ile ilgili kaygılarını tabipleri ile paylaşarak en muhtemel sebebi bulmak ve bireye özel bir tedavi planı oluşturulmasına yardımcı olmaktır. Biroldukca durumda, uyurgezerlik nadiren ortaya çıktığı için etkin bir tedavi gerektirmez. Epizodlar ekseriyetle yaşla birlikte daha az sıklıkta olur, bu niçinle kimi beşerler için uyurgezerlik rastgele bir özel terapi ile kendi kendine çözülür. Uyurgezerliği ele almak için adımlar atmak gerektiğinde, bir tedavi planına dahil edilebilecek birkaç yaklaşım vardır. Bunlardan en değerlisi, güvenlik risklerini en aza indirgemek yahut ortadan kaldırmaktır. Güvenlik risklerini azaltmanın birtakım yolları şunlardır;
- Keskin eşyaları yahut silahları kilitli ve erişilemeyecek bir yerde tutmak,
- Hastanın ayağının takılabileceği halıları yerden kaldırmak yahut sabitlemek
- Kapıları ve pencereleri kapatmak ve kilitlemek. Gerekirse kapı alarmları yahut kişi yataktan kalktığında açılan yatak alarmı kullanılabilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı