Uzman Diyetisyen Gözdenur Çavuş Uka, sıhhatsiz kahvaltının birey üstündeki tesirleri hakkında ikazlarda bulundu. Kahvaltının günün en kıymetli öğünlerinin başında geldiğini lisana getiren Uzm. Dyt. Uka, “Günümüzde biroldukca insan ya kahvaltı öğününü atlamakta ya da sıhhatsiz kahvaltı yapmaktadır. Sabah iştahsızlığı, geç uyanma, kahvaltı hazırlamak için kâfi vaktin olmaması, yorgunluk, kahvaltı yapmayan bireylerin genel sebepleri olarak sıralanabilir. Uyandığınızda bir saat ortasında kahvaltı yapmanız, bedeninizin güne başlaması ve metabolizmanızın çalışmasını sağlar. Kahvaltı, uzun saatler boyunca aç kalmış bedenin, gün ortasında daha etkin olması için sıhhatimiz açısından son derece kıymetli bir öğündür. Açık bir zihin için beynin muhtaçlığı olan enerjiyi vaktinde alması günü daha zinde geçirmenizi sağlar. Sindirim sisteminin sistemli çalışmasını takviyeler. Gün ortasında kendinizi daha dinamik ve memnun hissetmenizi sağlar. Algılama kuvvetliğü ve dikkat eksikliğini önler” diye konuştu.
İYİ BİR KAHVALTININ şayet olmazsa OLMAZLAR
İyi bir kahvaltının nasıl olması gerektiğine değinen Uka, “Kahvaltıda protein, yağ ve karbonhidrat istikrarının sağlanması fazlaca kıymetlidir. Yeterli ve istikrarlı besinlerden oluşan bir kahvaltı tüketildiğinde bedenimizde daima bir güç üretimi sağlanmaktadır. Kahvaltı öğününde kesinlikle protein, rafine edilmemiş tahıl ve taze zerzevat ve meyve tüketmelisiniz. Örneğin; yumurta, yağsız / az yağlı peynir, zeytin, tam tahıllı kahvaltılık yulaf yahut tam tahıllı ekmek çeşitleri, fındık, fıstık, ceviz ve badem üzere kuruyemişler, mevsimine uygun taze sebzeler kahvaltı sofralarınızda yer almalıdır. Şayet sabah 7’de kalkıyorsanız 9’a dek, 11’de uyanıyorsanız öğlenden daha sonra 1’e dek kahvaltı etmeniz gerekir” tabirlerini kullandı.
KAHVALTIDA KAÇINILMASI GEREKEN BESİNLER
Kahvaltıda yediklerimizin bedeninize giren birinci besinler olduğuna dikkat çeken Uzm. Dyt. Uka, “Vitamin, mineral ve bitkisel besinler açısından güçlü olmalıdırlar” dedi.
Uzm. Dyt. Uka, sabah kahvaltısında uzak durulması gereken besinleri şu biçimde sıraladı:
Yapay meyve suları: Bu içecekler ziyadesiyle şeker, yapay tatlandırıcılar ve yapay renklerle yapılmış eserlerdir. bu biçimde bir kombinasyonun sıhhatimiz için ziyanlıdır. Kan şekeri düzeyini yükseltebilecekleri için pastörize edilmiş meyve suları da beden tarafınca düzgün karşılanmamaktır. Şayet sahiden meyve suyu içmek istiyorsanız, en yeterlisi kendi meyvelerinizle kendi meyve suyunuzu yapmaktır. Lakin unutmamakta yarar var ki, taze sıkılmış meyve sularında çokça meyve şekeri olan fruktoz bulunmaktadır. Fazla fruktoz tüketimi yağlanmaya sebep olmaktadır. ötürüsıyla, kahvaltıda meyve suları yerine meyvenin kendisini tüketmek epeyce daha sağlıklı olacaktır.
İşlenmiş etler: Sucuk, sosis, salam üzere işlenmiş etler diyet içerikli olsun olmasın, sıhhatiniz için ziyanlıdır. Bu etleri birden fazla yüksek ölçüde sodyum ve doymuş yağ içerir. Sindirilmesi çok güç yiyeceklerdir. Bu niçinle kahvaltıda tükettiğinizde sizi gün ortasında yorgun ve gergin hissettirir.
Hazır poğaça ve açma: Uzun bir açlıktan daha sonra günün birinci öğününde poğaça, açma, simit, börek üzere karbonhidrat ve yağ içeriği yüksek besinleri tüketmek gün ortasında kan şekeri dengesizliği yaratmaktadır. İştah kontrolsüzlüğü yaratır ve gün ortasında gereğinden çok kalori almanıza sebep olur. bununla birlikte mide rahatsızlıkları, gaz ve şişkinliğe de niye olur.
Paketlenmiş mısır gevrekleri: Bu eserler yüksek ölçüde şeker, yapay renklendirici ve yapay tatlandırıcı içerir. Bilhassa kalori kıymeti yüksek olan çikolata, bal, şeker vb. eklenmiş mısır gevreklerinin tüketimi epeyce olursa gün içerisindeki alınması gereken kalori bedelinin üstüne çıkılmasına sebep olabilmektedir. Bu yüzden çeşitleri içinden tercih yapılırken posa içeriği daha yüksek, daha düşük kalorili ve sağlıklı meyveli-sade buğday gevreklerinin, yulafın seçilmesi daha uygundur.
YANLIŞ KAHVALTI YAPMANIN SIHHATE ZARARLARI
Kahvaltıyı atlamak yahut kahvaltıda yanlış tercihler yapılmasının günün öbür saatlerinde fazlaca daha fazla acıkmaya sebep olabileceğinin altını çizen Uzm. Dyt Uka, “Bu durum da denetimsiz kalori beslenmenize ve kilo almanıza da niye olmaktadır. Sabahları kahvaltıda sağlıklı tercihler yapan bireylerin tip 2 diyabet, kolesterol, kalp hastalıklarına ve reflü, gastrit üzere sindirim hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Gün ortasında daha sonlu, depresif, öfkeli olmanıza sebep olur” tabirlerini kullandı.
SAĞLIKLI KAHVALTI MENÜLERİ
Uzm. Dyt. Uka, sağlıklı kahvaltı örneklerini şu biçimde paylaştı:
1. Alternatif: 1 adet yumurta + 1 dilim peynir + 5-6 adet zeytin +yeşillik.
2. Alternatif: 1 su bardağı süt + 4-5 yemek kaşığı yulaf + 1 adet meyve + tarçın.
3. Alternatif: 2 dilim tam buğday ekmek ortasına; 2 dilim peynir + yarım avokado+ yeşillikler –z sandviç.
4. Alternatif: 3 yemek kaşığı lor peynir + 3 tam ceviz içi + 1 adet portakal+1 adet etimek.
İYİ BİR KAHVALTININ şayet olmazsa OLMAZLAR
İyi bir kahvaltının nasıl olması gerektiğine değinen Uka, “Kahvaltıda protein, yağ ve karbonhidrat istikrarının sağlanması fazlaca kıymetlidir. Yeterli ve istikrarlı besinlerden oluşan bir kahvaltı tüketildiğinde bedenimizde daima bir güç üretimi sağlanmaktadır. Kahvaltı öğününde kesinlikle protein, rafine edilmemiş tahıl ve taze zerzevat ve meyve tüketmelisiniz. Örneğin; yumurta, yağsız / az yağlı peynir, zeytin, tam tahıllı kahvaltılık yulaf yahut tam tahıllı ekmek çeşitleri, fındık, fıstık, ceviz ve badem üzere kuruyemişler, mevsimine uygun taze sebzeler kahvaltı sofralarınızda yer almalıdır. Şayet sabah 7’de kalkıyorsanız 9’a dek, 11’de uyanıyorsanız öğlenden daha sonra 1’e dek kahvaltı etmeniz gerekir” tabirlerini kullandı.
KAHVALTIDA KAÇINILMASI GEREKEN BESİNLER
Kahvaltıda yediklerimizin bedeninize giren birinci besinler olduğuna dikkat çeken Uzm. Dyt. Uka, “Vitamin, mineral ve bitkisel besinler açısından güçlü olmalıdırlar” dedi.
Uzm. Dyt. Uka, sabah kahvaltısında uzak durulması gereken besinleri şu biçimde sıraladı:
Yapay meyve suları: Bu içecekler ziyadesiyle şeker, yapay tatlandırıcılar ve yapay renklerle yapılmış eserlerdir. bu biçimde bir kombinasyonun sıhhatimiz için ziyanlıdır. Kan şekeri düzeyini yükseltebilecekleri için pastörize edilmiş meyve suları da beden tarafınca düzgün karşılanmamaktır. Şayet sahiden meyve suyu içmek istiyorsanız, en yeterlisi kendi meyvelerinizle kendi meyve suyunuzu yapmaktır. Lakin unutmamakta yarar var ki, taze sıkılmış meyve sularında çokça meyve şekeri olan fruktoz bulunmaktadır. Fazla fruktoz tüketimi yağlanmaya sebep olmaktadır. ötürüsıyla, kahvaltıda meyve suları yerine meyvenin kendisini tüketmek epeyce daha sağlıklı olacaktır.
İşlenmiş etler: Sucuk, sosis, salam üzere işlenmiş etler diyet içerikli olsun olmasın, sıhhatiniz için ziyanlıdır. Bu etleri birden fazla yüksek ölçüde sodyum ve doymuş yağ içerir. Sindirilmesi çok güç yiyeceklerdir. Bu niçinle kahvaltıda tükettiğinizde sizi gün ortasında yorgun ve gergin hissettirir.
Hazır poğaça ve açma: Uzun bir açlıktan daha sonra günün birinci öğününde poğaça, açma, simit, börek üzere karbonhidrat ve yağ içeriği yüksek besinleri tüketmek gün ortasında kan şekeri dengesizliği yaratmaktadır. İştah kontrolsüzlüğü yaratır ve gün ortasında gereğinden çok kalori almanıza sebep olur. bununla birlikte mide rahatsızlıkları, gaz ve şişkinliğe de niye olur.
Paketlenmiş mısır gevrekleri: Bu eserler yüksek ölçüde şeker, yapay renklendirici ve yapay tatlandırıcı içerir. Bilhassa kalori kıymeti yüksek olan çikolata, bal, şeker vb. eklenmiş mısır gevreklerinin tüketimi epeyce olursa gün içerisindeki alınması gereken kalori bedelinin üstüne çıkılmasına sebep olabilmektedir. Bu yüzden çeşitleri içinden tercih yapılırken posa içeriği daha yüksek, daha düşük kalorili ve sağlıklı meyveli-sade buğday gevreklerinin, yulafın seçilmesi daha uygundur.
YANLIŞ KAHVALTI YAPMANIN SIHHATE ZARARLARI
Kahvaltıyı atlamak yahut kahvaltıda yanlış tercihler yapılmasının günün öbür saatlerinde fazlaca daha fazla acıkmaya sebep olabileceğinin altını çizen Uzm. Dyt Uka, “Bu durum da denetimsiz kalori beslenmenize ve kilo almanıza da niye olmaktadır. Sabahları kahvaltıda sağlıklı tercihler yapan bireylerin tip 2 diyabet, kolesterol, kalp hastalıklarına ve reflü, gastrit üzere sindirim hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Gün ortasında daha sonlu, depresif, öfkeli olmanıza sebep olur” tabirlerini kullandı.
SAĞLIKLI KAHVALTI MENÜLERİ
Uzm. Dyt. Uka, sağlıklı kahvaltı örneklerini şu biçimde paylaştı:
1. Alternatif: 1 adet yumurta + 1 dilim peynir + 5-6 adet zeytin +yeşillik.
2. Alternatif: 1 su bardağı süt + 4-5 yemek kaşığı yulaf + 1 adet meyve + tarçın.
3. Alternatif: 2 dilim tam buğday ekmek ortasına; 2 dilim peynir + yarım avokado+ yeşillikler –z sandviç.
4. Alternatif: 3 yemek kaşığı lor peynir + 3 tam ceviz içi + 1 adet portakal+1 adet etimek.