XBB.1.5 Covid alt varyantı hakkında neler biliniyor?

Yasmin

New member
ABD’de süratle yayılan yeni bir Covid alt varyantı tasalara niye oluyor.

Peki, bu varyantla ilgili neler biliniyor?

XBB.1.5 nedir, belirtileri neler?

Covid-19’un daha evvelki alfa, beta, gama ve delta varyantlarını Omicron varyantı izlemiş ve bu varyant global çapta baskın hale gelmişti. XBB.1.5 da Omicron varyantının alt kollarından biridir.

Omicron, 2021’in sonlarında ortaya çıktığından bu yana evvelki tüm koronavirüs varyantlarını geride bıraktı ve özgününden daha bulaşıcı olan biroldukca alt varyantın ortaya çıkmasına niye oldu.

XBB.1.5’in semptomlarının evvelki Omicron alt cinslerine emsal olduğu düşünülüyor, lakin bunu doğrulamak için çabucak hemen çok erken. Birden fazla insan soğuk algınlığı gibisi semptomlar gösteriyor.

XBB.1.5 evvelki varyantlardan daha bulaşıcı yahut daha tehlikeli mi?

XBB.1.5, birinci vakit içinderda Ağustos 2022’de Hindistan’da tespit edilen lakin sıhhat yetkilileri tarafınca “endişe verici bir varyant” olarak sınıflandırılmayan XBB’den gelişti.

XBB, bedenin bağışıklık sistemini yenmesini sağlayan bir mutasyona sahipti, fakat bu niteliği insan hücrelerini enfekte etme yeteneğini de azaltmıştı.

Londra Imperial College’den Profesör Wendy Barclay, XBB.1.5’in ise F486P olarak bilinen bir mutasyon geçirdiğini ve bu sayede, savunma sisteminden kaçarken hücrelere tutunma yeteneğini geri kazandırdığını belirtiyor. Bu da virüsün daha kolay yayılmasını sağlıyor.

Barclay, bu evrimsel değişikliklerin “sıçrama tahtası” üzere olduğunu ve bedenin savunma düzeneklerini atlatmanın yeni yollarını bulmak macıyla virüsün değişim geçirdiğini belirtiyor.

Dünya Sıhhat Örgütü’nden (WHO) bilim insanları Çarşamba günü XBB.1.5’in şimdiye kadar görülen öbür tüm alt varyantlara göre bir “büyüme avantajına” sahip olduğunu doğruladı.

Ancak bunun evvelki Omicron varyantlarından daha önemli ya da ziyanlı olduğuna dair bir gösterge olmadığını kaydetti.

WHO, hastalar üstündeki tesiri hakkında daha fazla bilgi edinmek için laboratuvar çalışmalarını, hastane bilgilerini ve enfeksiyon oranlarını yakından takip edeceğini söylemiş oldu.

Getty Images

XBB.1.5 nerede yayılıyor?

ABD’deki Covid olaylarının yüzde 40’ından fazlasına XBB.1.5’in niye olduğu varsayım ediliyor. Bu da onu ülkedeki baskın tıp haline getiriyor.

Aralık ayının başında hadiselerin yalnızca yüzde 4’ünü oluşturuyordu, lakin kısa müddette Omicron’un öbür varyantlarını süratle geride bıraktı.

Son haftalarda ABD genelinde Covid niçiniyle hastaneye müracaatlar artıyor.

Bilim insanları XBB.1.5 konusunda kaygılı mi?

Profesör Barclay, bilhassa aşılanmış nüfus konusunda kaygılı olmadığını söylüyor.

Ancak Covid aşılarından daha az yarar goren bağışıklık sistemi baskılanmış şahıslar de dahil olmak üzere savunmasız bireyler üstündeki tesiri konusunda telaşlı.

East Anglia Üniversitesi’nden Profesör Paul Hunter, XBB.1.5’in daha öldürücü olduğuna dair hiç bir ispat görmediğini, yani “sizi hastaneye yatırma yahut öldürme” mümkünlüğünün mevcut Omicron varyantlarından daha yüksek olmadığını söylüyor.

XBB.1.5’in İngiltere’de bu ay bir dalga yaratma ihtimali olduğunu, lakin bundan emin olamadıklarını belirten Hunter, “her insanın Çin’den çıkan muhtemel varyantlara odaklanması, ancak XBB.1.5’in ABD’den çıkması ironik” diyor.

Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’ndan Profesör David Heymann, bu son varyant hakkında hala öğrenilecek fazlaca şey olduğunu, fakat yüksek seviyede aşılama ve daha evvel enfeksiyon geçirmiş ülkelerde büyük sıkıntılara yol açma mümkünlüğünün düşük olduğunu belirtiyor.

Heymann, daha epeyce aşıların düşük oranda uygulandığı ve uzun vadeli karantina niçiniyle doğal bağışıklığın az olduğu Çin üzere ülkeler için endişelendiğini söz ediyor.

“Çin’in, varyantın bağışık olmayan bir popülasyonda nasıl davrandığını görmek için, enfekte olmuş şahıslarla ilgili klinik ayrıntıları paylaşması gerekiyor.”