İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Kurulu ve Aşı Çalışma Kümesi Üyesi Uzm. Dr. S. Handan Karahan, Sıhhat Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın, son yapılan Koronavirüs Bilim Şurası toplantısı daha sonrasında gerçekleştirilen basın toplantısında deklare ettiğı koronavirüs salgınına ait alınan yeni kararlarla ilgili görüşlerini aktardı.
KORONAVİRÜSTEN KORUNMAK İÇİN ÖNLEMLERE DEVAM ETMELİYİZ
Uzm. Dr. Karahan, her hafta ortalama 1.500 kişinin vefat ettiği, en az 500.000 kişinin yeni hasta olarak karşımıza çıktığı ülkemizde 1 Mart 2022 prestijiyle etkin hasta sayısı 616.964 olup bağışıklama oranları istenen seviyelere ne yazık ki ulaşamadığını belirterek, “Bağışıklama oranları her ne kadar yüksek üzere görünse de Türkiye’de hala 12 yaş altına Covid-19 aşısı uygulanamamaktadır, ötürüsıyla aşılama oranları değerlendirilirken bu konu bilhassa göz önünde bulundurulmalıdır. Türkiye’de 12 yaş üzerine aşılama oranları değerlendirildiğinde; 3 doz Covid-19 aşısı olanların toplam nüfusa oranı hala % 32 düzeyindedir. 4 doz ve üstü Covid-19 aşısı olanların toplam nüfusa oranı ise yalnızca % 9,5 iken bağışıklama oranlarımız her geçen gün artmak yerine azalmaktadır. Dünyada maske hürlüğü olan ülkeler incelendiğinde; mesela Danimarka’da halkın 5 yaş üstü % 84’ü en az 2 doz aşısını olmuş; 55 yaş üstü bireylerin % 98’ine hatırlatma dozu uygulanmıştır.” dedi.
‘HER AN YENİ BİR MUTASYON ÇIKABİLİR’
Birtakım ülkelerin koronavirüsle uğraşı ve aldıkları kararlar ile Türkiye’deki durum hakkında değerlendirmelerde bulunan Karahan, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Hollanda’da 2 doz aşılanma oranı % 90’ın üzerinde seyretmekte olup 3 doz aşılama oranı % 61,2’dir. Günlük Covid-19 niçiniyle vefat eden hasta sayısı tek haneli sayılara inmiş durumdadır. Hollanda üzere epeyce sıkı tedbirler ve kapanmalar ülke seviyesinde gerçekleştikten daha sonra sıhhat sistemine yük oluşturmayacağı düşünülerek tedbirler gevşetilmiştir. Almanya’da 20 Mart’tan itibaren aşılanmış ve güzelleşmiş olanların yanı sıra aşılanmamışlar negatif test kararıyla kapalı yerlere girebilecektir, fakat temel hami tedbirler kapsamında toplu ulaşımla kalabalık kapalı yerlerde maske, ara kaidesi devam etmektedir. Özbekistan’da ise Koronavirüsle Uğraş Kurulu, ülkede son periyotta Kovid-19 hadiselerinin giderek azalması niçiniyle 1 Mart’tan itibaren açık hava ve kamusal alanlarda maske takma zorunluluğunun kaldırılmasını onayladı. Tüm bunların kararında sayılar göstermektedir ki; Türkiye’de pandemi çabucak hemen sona ermemiştir, hami sıhhat hizmetleri olan aşı, maske, uzaklık, hijyen kurallarının bilhassa daha da fazla ehemmiyet kazandığı ortaya çıkmaktadır. Daha da değerlisi, Covid-19 etkeni olan SarsCoV-2’nin her an tehlikeli ve yeni bir mutasyon yapma mümkünlüğü da devam etmekte iken, şahsi tedbirlerden maske ve aşı epeyce büyük kıymet arz etmektedir.”
‘PANDEMİ SÜRÜYOR, ÖNLEMLERE CİDDİYETLE DEVAM EDİLMELİ’
“Birinci basamak; bilhassa yaşlı, çocuk, hamile ve bebekler üzere riskli kümelerin yüklü olarak başvurduğu yerlerde hami tedbirler (maske, uzaklık, hijyen ve aşı) birebir ciddiyetle ve ihtimamla devam etmeli ve ettirilmelidir.” diyen Uzm. Dr. S. Handan Karahan, toplu taşıma araçlarında, okullarda ve kapalı ortamlarda maske, ara, hijyen kurallarına titizlikle uyulmaya devam edilmesi gerektiğini ve aşılama hizmetlerinin arttırılması, desteklenmesi tarafında kamuoyu oluşturulmalı ve eskisinden çok daha fazla desteklenmelidir. “ dedi.
TURKOVAC AŞISININ KULLANIMI YAYGINLAŞIYOR
Koronavirüsle gayrete karşı yerli imkanlarla geliştirilen Turkovac’ın kullanması yaygınlaşıyor.
Uzm. Dr. S. Handan Karahan, Yerli ve ulusal birinci Covid-19 aşımız Turkovac’ı Kayseri Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi veteriner öğretim üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve grubu geliştirdiğini belirterek, “ABD’de 3 yıl koronavirüs üzerine çalıştıktan daha sonra Türkiye’ye dönen Özdarendeli; Türkiye’de birinci Covid-19 olayları görüldükten daha sonrasında çalışmaya başladı. Evvel virüsü izole eden Özdarendeli, 2020’nin Nisan ayında virüsün DNA dizilimini çıkardı. Mayıs 2020’de farelerde çalışmaya başlayan Özdarendeli, 2020 Ağustos ayında üretmiş olduğu inaktif aşının esirgeyici olduğunu gösterdi. Yerli ve ulusal aşının geliştirildiği Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (ERAGEM) 2013 yılında kurulmuş Türkiye’deki birinci aşı merkezi bununla birlikte. TÜSEB tarafınca da desteklenen bu projenin Faz 2 etabında çalışmaya katılan bütün gönüllülerde antikor oluşturduğu yapılan açıklamalar içinde, Faz 3 çalışması için 846.451 kişinin başvurduğu TURKOVAC acil kullanım onayı bağımsız kuruluşlar tarafınca onaylandıktan daha sonra kullanılmaya başlandı.” bilgisini paylaştı.
‘FAZ 3 ÇALIŞMALARININ MART 2023’TE TAMAMLANMASI BEKLENİYOR’
Turkovac aşısı için yapılan faz çalışmalarıyla ilgili yapılan bilgilendirme toplantısında açıklanan ayrıntıları de kıymetlendiren Karahan, şunları söylemiş oldu:
“Faz 1 basamağında 21 gün ortayla uygulanan 2 doz aşı daha sonrası gönüllülerin %84’ünde nötralizan antikor geliştiği, 43 gün daha sonra tüm gönüllülerde anti-SARS-Cov-2 antikorları saptandığı belirtiliyor. Aşının Faz 2 etabında 28 gün ortayla aşı uygulanması sonucunda her 2 dozda da nötralizan antikor ve T hücre cevabı gözlenmiş. Aşının Faz 3 çalışmasında kâfi sayıda gönüllüye ulaşılamadığı ve aşı çalışmasının kısa müddette yapılması gerektiği durumlarda aktifliği kanıtlanmış kıyas aşı üzerinden gösterilmeye çalışması amaçlanır. Bu sebeple Turkovac aşısı Sinovac şirketinin üretmiş olduğu ve ülkemizde de uygulanan Coronavac aşısının uygulama sonuçlarının üzerinden gösterilmeye çalışılmıştır. Haziran 2021 ile Ocak 2022 içinde geçen müddette aşının Faz 3 çalışmasına; Covid-19 geçirenler, akut hastalığı olanlar, ailede kalp hastalığı olmayan sağlıklı yetişkinler, kalp hastalığı, denetimsiz hipertansiyon, otoimmün hastalık üzere kronik durumları olmayanlar, 18 yaş altı ve 55 yaş üstü bireyler çalışmaya dahil edilmemiştir. Turkovac aşısının izlem müddeti 108 gün olup Coronavac aşı çalışmalarında izlem mühleti 43 gün ile sonludur. Coronavac’a emsal güvenlilik tespit edilen Turkovac aşısının Faz 3 çalışmalarının Mart 2023 tarihinde tamamlanması bekleniyor.”
‘SONUÇLAR ŞİMDİ RESMİ VE MEMLEKETLER ARASI MECMUALARDA YAYIMLANMADI’
Uzm. Dr. Karahan son olarak, Türkiye’de ‘Acil kullanım onayı’ aldıktan daha sonra aşikâr merkezlerde uygulanmaya, izlenmeye devam edilen Turkovac aşısının Faz çalışmalarının sonuçları çabucak hemen resmi ve milletlerarası mecmualarda yayınlanmadığını, fakat gerçek dünya dataları de eklenmeye başlandıktan daha sonra aktiflik ve güvenlik açısından daha net dataların elde edileceği düşünüldüğünü de kelamlarına ekledi.
KORONAVİRÜSTEN KORUNMAK İÇİN ÖNLEMLERE DEVAM ETMELİYİZ
Uzm. Dr. Karahan, her hafta ortalama 1.500 kişinin vefat ettiği, en az 500.000 kişinin yeni hasta olarak karşımıza çıktığı ülkemizde 1 Mart 2022 prestijiyle etkin hasta sayısı 616.964 olup bağışıklama oranları istenen seviyelere ne yazık ki ulaşamadığını belirterek, “Bağışıklama oranları her ne kadar yüksek üzere görünse de Türkiye’de hala 12 yaş altına Covid-19 aşısı uygulanamamaktadır, ötürüsıyla aşılama oranları değerlendirilirken bu konu bilhassa göz önünde bulundurulmalıdır. Türkiye’de 12 yaş üzerine aşılama oranları değerlendirildiğinde; 3 doz Covid-19 aşısı olanların toplam nüfusa oranı hala % 32 düzeyindedir. 4 doz ve üstü Covid-19 aşısı olanların toplam nüfusa oranı ise yalnızca % 9,5 iken bağışıklama oranlarımız her geçen gün artmak yerine azalmaktadır. Dünyada maske hürlüğü olan ülkeler incelendiğinde; mesela Danimarka’da halkın 5 yaş üstü % 84’ü en az 2 doz aşısını olmuş; 55 yaş üstü bireylerin % 98’ine hatırlatma dozu uygulanmıştır.” dedi.
‘HER AN YENİ BİR MUTASYON ÇIKABİLİR’
Birtakım ülkelerin koronavirüsle uğraşı ve aldıkları kararlar ile Türkiye’deki durum hakkında değerlendirmelerde bulunan Karahan, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Hollanda’da 2 doz aşılanma oranı % 90’ın üzerinde seyretmekte olup 3 doz aşılama oranı % 61,2’dir. Günlük Covid-19 niçiniyle vefat eden hasta sayısı tek haneli sayılara inmiş durumdadır. Hollanda üzere epeyce sıkı tedbirler ve kapanmalar ülke seviyesinde gerçekleştikten daha sonra sıhhat sistemine yük oluşturmayacağı düşünülerek tedbirler gevşetilmiştir. Almanya’da 20 Mart’tan itibaren aşılanmış ve güzelleşmiş olanların yanı sıra aşılanmamışlar negatif test kararıyla kapalı yerlere girebilecektir, fakat temel hami tedbirler kapsamında toplu ulaşımla kalabalık kapalı yerlerde maske, ara kaidesi devam etmektedir. Özbekistan’da ise Koronavirüsle Uğraş Kurulu, ülkede son periyotta Kovid-19 hadiselerinin giderek azalması niçiniyle 1 Mart’tan itibaren açık hava ve kamusal alanlarda maske takma zorunluluğunun kaldırılmasını onayladı. Tüm bunların kararında sayılar göstermektedir ki; Türkiye’de pandemi çabucak hemen sona ermemiştir, hami sıhhat hizmetleri olan aşı, maske, uzaklık, hijyen kurallarının bilhassa daha da fazla ehemmiyet kazandığı ortaya çıkmaktadır. Daha da değerlisi, Covid-19 etkeni olan SarsCoV-2’nin her an tehlikeli ve yeni bir mutasyon yapma mümkünlüğü da devam etmekte iken, şahsi tedbirlerden maske ve aşı epeyce büyük kıymet arz etmektedir.”
‘PANDEMİ SÜRÜYOR, ÖNLEMLERE CİDDİYETLE DEVAM EDİLMELİ’
“Birinci basamak; bilhassa yaşlı, çocuk, hamile ve bebekler üzere riskli kümelerin yüklü olarak başvurduğu yerlerde hami tedbirler (maske, uzaklık, hijyen ve aşı) birebir ciddiyetle ve ihtimamla devam etmeli ve ettirilmelidir.” diyen Uzm. Dr. S. Handan Karahan, toplu taşıma araçlarında, okullarda ve kapalı ortamlarda maske, ara, hijyen kurallarına titizlikle uyulmaya devam edilmesi gerektiğini ve aşılama hizmetlerinin arttırılması, desteklenmesi tarafında kamuoyu oluşturulmalı ve eskisinden çok daha fazla desteklenmelidir. “ dedi.
TURKOVAC AŞISININ KULLANIMI YAYGINLAŞIYOR
Koronavirüsle gayrete karşı yerli imkanlarla geliştirilen Turkovac’ın kullanması yaygınlaşıyor.
Uzm. Dr. S. Handan Karahan, Yerli ve ulusal birinci Covid-19 aşımız Turkovac’ı Kayseri Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi veteriner öğretim üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve grubu geliştirdiğini belirterek, “ABD’de 3 yıl koronavirüs üzerine çalıştıktan daha sonra Türkiye’ye dönen Özdarendeli; Türkiye’de birinci Covid-19 olayları görüldükten daha sonrasında çalışmaya başladı. Evvel virüsü izole eden Özdarendeli, 2020’nin Nisan ayında virüsün DNA dizilimini çıkardı. Mayıs 2020’de farelerde çalışmaya başlayan Özdarendeli, 2020 Ağustos ayında üretmiş olduğu inaktif aşının esirgeyici olduğunu gösterdi. Yerli ve ulusal aşının geliştirildiği Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (ERAGEM) 2013 yılında kurulmuş Türkiye’deki birinci aşı merkezi bununla birlikte. TÜSEB tarafınca da desteklenen bu projenin Faz 2 etabında çalışmaya katılan bütün gönüllülerde antikor oluşturduğu yapılan açıklamalar içinde, Faz 3 çalışması için 846.451 kişinin başvurduğu TURKOVAC acil kullanım onayı bağımsız kuruluşlar tarafınca onaylandıktan daha sonra kullanılmaya başlandı.” bilgisini paylaştı.
‘FAZ 3 ÇALIŞMALARININ MART 2023’TE TAMAMLANMASI BEKLENİYOR’
Turkovac aşısı için yapılan faz çalışmalarıyla ilgili yapılan bilgilendirme toplantısında açıklanan ayrıntıları de kıymetlendiren Karahan, şunları söylemiş oldu:
“Faz 1 basamağında 21 gün ortayla uygulanan 2 doz aşı daha sonrası gönüllülerin %84’ünde nötralizan antikor geliştiği, 43 gün daha sonra tüm gönüllülerde anti-SARS-Cov-2 antikorları saptandığı belirtiliyor. Aşının Faz 2 etabında 28 gün ortayla aşı uygulanması sonucunda her 2 dozda da nötralizan antikor ve T hücre cevabı gözlenmiş. Aşının Faz 3 çalışmasında kâfi sayıda gönüllüye ulaşılamadığı ve aşı çalışmasının kısa müddette yapılması gerektiği durumlarda aktifliği kanıtlanmış kıyas aşı üzerinden gösterilmeye çalışması amaçlanır. Bu sebeple Turkovac aşısı Sinovac şirketinin üretmiş olduğu ve ülkemizde de uygulanan Coronavac aşısının uygulama sonuçlarının üzerinden gösterilmeye çalışılmıştır. Haziran 2021 ile Ocak 2022 içinde geçen müddette aşının Faz 3 çalışmasına; Covid-19 geçirenler, akut hastalığı olanlar, ailede kalp hastalığı olmayan sağlıklı yetişkinler, kalp hastalığı, denetimsiz hipertansiyon, otoimmün hastalık üzere kronik durumları olmayanlar, 18 yaş altı ve 55 yaş üstü bireyler çalışmaya dahil edilmemiştir. Turkovac aşısının izlem müddeti 108 gün olup Coronavac aşı çalışmalarında izlem mühleti 43 gün ile sonludur. Coronavac’a emsal güvenlilik tespit edilen Turkovac aşısının Faz 3 çalışmalarının Mart 2023 tarihinde tamamlanması bekleniyor.”
‘SONUÇLAR ŞİMDİ RESMİ VE MEMLEKETLER ARASI MECMUALARDA YAYIMLANMADI’
Uzm. Dr. Karahan son olarak, Türkiye’de ‘Acil kullanım onayı’ aldıktan daha sonra aşikâr merkezlerde uygulanmaya, izlenmeye devam edilen Turkovac aşısının Faz çalışmalarının sonuçları çabucak hemen resmi ve milletlerarası mecmualarda yayınlanmadığını, fakat gerçek dünya dataları de eklenmeye başlandıktan daha sonra aktiflik ve güvenlik açısından daha net dataların elde edileceği düşünüldüğünü de kelamlarına ekledi.